Czaszkowo – miejsce obrzędowe

Zabytki z Czaszkowa, fot. Miron Bogacki
Zabytki z Czaszkowa, fot. Miron Bogacki

Kierownik badań:
dr hab. Tomasz Nowakiewicz (IAUW), dr Aleksandra Rzeszotarska-Nowakiewicz (IAE PAN)
Miejsce badań: Czaszkowo  st. 1, gm. Piecki, pow. mrągowski, woj. warmińsko-mazurskie
Kraj: Polska
Instytucje uczestniczące w badaniach:
Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Charakter stanowiska: stanowisko bagienne
Opis badań:
Zlokalizowane nad dawnym jez. Nidajno stanowisko jest pierwszym w Polsce miejscem, w którym zarejestrowano ślady obrzędów realizowanych według germańskiego obyczaju, znanego z licznych bagien ofiarnych południowej Skandynawii (jak Illerup Ådal, Nydam, Thorsberg). Polegały one na topieniu w wodach bagnistego jeziora broni i różnorodnych i cennych elementów wyposażenia wojowników, przy czym przedmioty te były zazwyczaj uprzednio rytualnie niszczone.

Badania w Czaszkowie są metodycznym i logistycznym wyzwaniem, niemającym precedensu w polskiej archeologii. Jednak dostarczają one wyników również pozbawionych analogii. Podczas badań prowadzonych w osadach sedymentacyjnych dawnego jeziora zarejestrowano bardzo liczne fragmenty uzbrojenia (groty włóczni, duże noże bojowe, miecze, ostrogi a nawet kolczugi), wśród których wyraźną grupę stanowiły importy ze strefy prowincjonalno-rzymskiej. Towarzyszyły im bogato zdobione elementy pasa lub rzędu końskiego z wyobrażeniami zoomorficznymi (głównie z realistycznymi wizerunkami lwów) i większe okucia z wyobrażeniami gryfów, koziorożców i trudnych do zidentyfikowania hybryd. Listę niespotykanych znalezisk uzupełniają złote okucia miecza (zdobione złożonym motywem łączącym przedstawienia lwów, ptaków i delfinów), srebrno-złota figurka sępa i fragmenty szklanego pucharu.

Widoczne na zabytkach z Czaszkowa niespotykane nagromadzenie prestiżowych oznak władzy jest zjawiskiem unikatowym nie tylko w skali Mazur, ale wręcz całego kontynentu. Jednak wciąż nie są jasne przyczyny ich umieszczenia w mazurskim bagnie. Nie wiadomo także, czy swe rytuały sprawowali tu członkowie jakiejś germańskiej drużyny wracający do swej skandynawskiej ojczyzny znad granic rzymskiego świata, czy też byli to powracający z tego samego terenu bałtyjscy mieszkańcy Mazur, którzy przyswoili sobie prestiżowy rytuał wojowników od poznanych tam Germanów? Nie można też wykluczyć, że najcenniejsze znaleziska z Nidajna, znalazły się na Mazurach jako dyplomatyczny podarunek przekazany w późnej starożytności któremuś z tutejszych wodzów przez jednego z władców antycznego świata.

Czaszkowo

Więckowski Wiesław


dr hab. Wiesław Więckowski, prof. ucz.
Katedra Archeologii Ameryk

e-mail:
w.c.wieckowski[at]uw.edu.pl

telefon:
+48 22 55 22 823

dyżury
urlop wypoczynkowy od 02.04 do 23.04.
wtorek 11.30–13.00, pokój 3.23 (po umówieniu się)
lub
dyżur zdalny przez Google Meet po uprzednim kontakcie mailowym

zainteresowania naukowe:
– bioarcheologia
– archeologia funeralna
– tafonomia archeologiczna
– archeologia andyjska
– archeologia i bioarcheologia Izraela
– język hebrajski

zajęcia prowadzone w roku akad. 2023/2024:
w zakresie dydaktyki i badań naukowych współpracuję z Katedrą BioarcheologiiKatedrą Archeologii Epoki Kamienia

Archeologia i antropologia śmierci (OGUN)
Człowiek i środowisko (konwersatorium dla I roku) – z dr hab. Joanną Piątkowską-Małecką i dr. Michałem Przeździeckim
– Dzieje człowieka – kultura, biologia, środowisko (konwersatorium) – z dr. Michałem Przeździeckim
– Taphonomy of Human Remains (class, translatorium) przedmiot będzie prowadzony w 2024/25
 Bioarchaeology – seminar (seminarium) – z prof. Arkadiuszem Sołtysiakiem
 Basic Human Osteology (laboratory)
– Paleoanthropology – konwersatorium w j. angielskim (też translatorium)

bibliografia:
Academia.edu
ResearchGate
ORCID

granty:
Wykonawca w grancie NCN 2018/31/B/HS3/01655 Płeć, przestrzeń i czas w prekolumbijskiej świątyni zmarłych kierowanym przez Prof. Miłosza Giersza

Wykonawca w grancie NCN 2015/18/E/HS3/00106 Kobiety i ich rola w prekolumbijskim i wczesno kolonialnym Peru: studium przypadku imperialnego grobowca z Castillo de Huarmey kierowanym przez dr Patrycję Prządkę-Giersz

Kierownik w grancie NCN 2018/02/X/HS3/00850 Analiza pochówku przedstawiciela diaspory chińskiej na st. Castillo de Huarmey, Peru.

Kontny Bartosz

Bartosz Kontny
dr hab. Bartosz Kontny, prof. ucz.
Dziekan Wydziału Archeologii UW
Katedra Archeologii Barbaricum i Prowincji Rzymskich

e-mail:
bdkontny@uw.edu.pl

telefon:
+48 (22) 55 22 800 (sekretariat)

dyżury:
wtorek 11.15–13.15, gabinet dziekański (2.02)
czwartek 11.15–13.15, gabinet dziekański (2.02)

dyżur dla studentów:
wtorek 13.15–15.00, pokój 3.05

zainteresowania naukowe:
– archeologia okresu przedrzymskiego
– rzymskiego i wędrówek ludów w barbarzyńskiej Europie
– bronioznawstwo starożytne
– archeologia podwodna, dawne szkutnictwo

bibliografia:
Academia.edu
ResearchGate

Ciołek Renata

Renata Ciołek
dr hab. Renata Ciołek, prof. ucz.
Katedra Archeologii Klasycznej

e-mail:
renataciolek@uw.edu.pl

dyżury:
poniedziałek zdalnie: w godz. 17.15-18.15 stały link, bez potrzeby umawiania https://meet.google.com/kmy-btoh-sps
poniedziałek stacjonarnie: 8.30-9.30, sala 206 Wydział Archeologii UW
wtorek stacjonarnie: 9.00-11.30, pok. 320 Wydział Archeologii UW

zainteresowania naukowe:
– numizmatyka antyczna (grecka i rzymska)
– archeologia Bałkanów okresu rzymskiego
– archeologia Polski okresu wpływów rzymskich

bibliografia:
Renata Ciołek

inne:
PRZEBIEG REALIZACJI PROJEKTU The project  NCN Grant No. 2016/21/B/HS3/00021 “Monetary circulation in Moesia and Illyria. The case of the finds from Novae (Bulgaria) and Risan (Montenegro)”

Zajęcia w roku akademickim 2023/24

Archeologia i numizmatyka klasyczna – seminarium mgr / dr (wtorek 11.30-13.00)
Mass media w starożytnej Grecji – OGUN (pon. 18.30-20.00)
Podróż po Cesarstwie Rzymskim śladami monety – wykład ogólno-wydziałowy, (czw. 18.30-20.00)
Laboratorium i warsztat opisu zabytku – laboratorium
Mass media w starożytnym Rzymie – OGUN (pon. 18.30-20.00)
Numizmatyka antyczna – konwersatorium
Od iliryjskich piratów do rzymskich legionistów – konwersatorium

Starski Michał

Michał Starski
dr Michał Starski
Prodziekan ds. studenckich
Katedra Archeologii Średniowiecza i Nowożytności

e-mail:
m.starski@uw.edu.pl

telefon:
+48 (22) 55 22 800 (sekretariat)

dyżury:
poniedziałek 11.30–13.00, gabinet
środa 12.30–14.00, gabinet

dyżury dla studentów:
środa 11.15–12.00, pokój 0.36
czwartek 15.00–16.00, pokój 0.36

zainteresowania naukowe:
– archeologia późnego średniowiecza i czasów nowożytnych
– ceramika
– Pomorze
– Prusy

bibliografia:
Michał Starski

Rzepka Sławomir

Sławomir Rzepka
dr hab. Sławomir Rzepka
Katedra Archeologii Egiptu i Nubii

e-mail:
s.rzepka@uw.edu.pl

dyżury:
wtorek 14.00–1500, pokój 3.25
środa 11.30–13.00, pokój 3.25

zainteresowania naukowe:
– archeologia osadnicza starożytnego Egiptu
– egipska architektura obronna, graffiti
– sztuka okresu Starego Państwa

bibliografia:
Polska Bibliografia Naukowa

inne:
Od 2007 – kierownik Polsko-Słowackiej Misji Archeologicznej w Tell el-Retaba. Od 2006 – współorganizator dorocznej konferencji Polacy nad Nilem.

Nowakiewicz Tomasz

Tomasz Nowakiewicz
dr hab. Tomasz Nowakiewicz
Katedra Archeologii Średniowiecza i Nowożytności

e-mail:
t.nowakiewicz@uw.edu.pl

telefon:
+48 22 55 22 821

dyżury:
czwartek 13.00–15.00, pokój 3.21
piątek 14.45–16.45, pokój 3.21

zainteresowania naukowe:
– archeologia wczesnego średniowiecza, a w szczególności: archeologia ziem bałtyjskich (ze szczególnym uwzględnieniem archeologii ziem pruskich we wczesnym średniowieczu oraz konfrontacji Bałtów ze światem zachodnim w dobie krucjat północnych)
– rozpoznanie i interpretacja stanowisk bagiennych (ze szczególnym uwzględnieniem problematyki dawnych depozytów kultowych)
– archeologia archiwalna i problematyka identyfikacji rozproszonych kolekcji archeologicznych
– różne aspekty tezauryzacji we wczesnym średniowieczu

bibliografia:
Tomasz Nowakiewicz