,,Stanowisko Coropuna Plaza jest jednym ze 120, które zarejestrowała polsko-peruwiańska misja archeologiczna na ogromnym obszarze słabo zaludnionych i trudno dostępnych terenów prowincji Condesuyos i Castilla w departamencie Arequipa w południowym Peru. (Te prowincje stanowiły zachodnią ćwiartkę inkaskiego Imperium Tawantinsuyu, którego środkiem i stolicą było Cuzco, co w języku keczua znaczy „pępek”). Naukowcy w ciągu ponad 10 lat spenetrowali ok. 2,5 tys. km² wokół wulkanów Coropuna (6 425 m) i Solimana (6 093 m). Jedno z miejsc okazało się szczególne”.
Castillo de Huarmey – ośrodek imperium Wari na północnym wybrzeżu Peru
Kierownik badań: dr hab. Miłosz Giersz
Miejsce badań: Huarmey
Kraj: Peru
Instytucje uczestniczące w badaniach: IAUW, PUCP, NGS, APPEA
Charakter stanowiska: osada, miejsce kultu, cmentarzysko, okres Imperium Wari (600 – 1050 n.e.).
Opis badań:
XII wieków temu, na peruwiańskiej pustyni nad brzegami Pacyfiku, na dalekich rubieżach pierwszego imperium prekolumbijskich Andów nazywanego przez archeologów terminem Wari, pojawił się nowy ośrodek władzy ze stolicą w Castillo de Huarmey. Tamtejsi władcy, na wiele wieków przed powstaniem państwa Inków, rozwinęli unikalną kulturę, która stworzyła niepowtarzalne dzieła architektury i sztuki. Castillo de Haurmey stało się też jedną z najbogatszych nekropoli elit imperium Wari.
Dolina Huarmey, położona w regionie Ancash, około 300 km na północ od stolicy Peru, Limy, to jedna z wielu dolin rzecznych na pustynnym wybrzeżu Pacyfiku. To w tej spokojnej oazie, ponad 1000 lat temu, lud Wari założył nowy ośrodek władzy. Castillo de Huarmey, położone 1 km na wschód od dzisiejszej stolicy prowincji Huarmey, zajmuje powierzchnię 45 ha. Główną jego częścią jest monumentalnych rozmiarów pałac i górująca nad nim królewska nekropola zbudowana na szczycie naturalnego skalnego wzgórza. Plądrowane i niszczone przez dziesięciolecia ruiny dawnej stolicy jednej z prowincji imperium Wari doczekały się kompleksowych badań archeologicznych dopiero w 2010 r., kiedy ekipa kierowana przez Miłosza Giersza i Patrycję Prządkę-Giersz z Uniwersytetu Warszawskiego, przy współudziale Krzysztofa Makowskiego i Roberto Pimentela Nity z Pontyfikalnego Uniwersytetu Katolickiego Peru w Limie, rozpoczęła tam pierwsze wykopaliska. To tu, po wielu latach prac badawczych polsko-peruwiański zespół archeologów pod kierownictwem dra. Miłosza Giersza z UW odkrył pierwszy nienaruszony grobowiec królewski prekolumbijskiej cywilizacji Wari, w którym znajdowały się szczątki 58 arystokratek, 6 ludzkich ofiar, dwojga okaleczonych strażników i ponad 1300 artefaktów wykonanych ze złota, srebra, brązu, a także zdobiona ceramika, rzadkie wyroby z drewna, kości, muszli i kamieni. Odkrycie to zostało uznane przez towarzystwo National Geographic i miesięcznik naukowy ARCHEOLOGY. A publication of Archaeological Institute of America jako jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych na świecie. Wykopaliska archeologiczne przyniosły nie tylko ogrom unikalnych danych, ale również̇ nowe pytania badawcze, na które archeolodzy starają się odpowiedzieć kontynuując multidyscyplinarne badania tym wyjątkowym stanowisku.
Projekt/finansowanie:
Sezon 2010 Projektu Archeologicznego Castillo de Huarmey przeprowadzono dzięki środkom Narodowego Centrum Nauki (grant NCN 2970/B/H03/2009/37) oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (dotacja 579/N-PERU/2009/0). Sezony 2012-2018 tegoż projektu sfinansowano dzięki grantom Narodowego Centrum Nauki (NCN 2011/03/D/HS3/01609 i NCN 2014/14/M/HS3/00865), Towarzystwa National Geographic Society (EC0637-13, GEFNE85-13, GEFNE116-14 oraz W335-14), a także dzięki wsparciu finansowemu Compañia Minera Antamina S.A. Wiele dodatkowych inicjatyw badawczych projektu zrealizowanych było dzięki wsparciu instytucjonalnemu i/lub finansowemu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (grant KWERENDA 2011/195), Narodowego Centrum Nauki (granty NCN 2015/18/E/HS3/00106 i NCN 2015/19/N/ HS3/00880), Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Diamentowy Grant 2013012043) oraz Pontyfikalnego Uniwersytetu Katolickiego Peru w Limie, Polsko-Peruwiańskiego Towarzystwa Badań Andyjskich, Ministerstwa Kultury Republiki Peru oraz samorządu prowincji Huarmey.
Giersz Miłosz
dr hab. Miłosz Giersz, prof. ucz.
Katedra Archeologii Ameryk
e-mail:
mgiersz@uw.edu.pl
telefon:
+48 22 55 22 823
dyżury:
poniedziałek, 11.30–13.00, pokój 3.23
zainteresowania naukowe:
– archeologia Ameryki Południowej
– archeologia funeralna
– kultura materialna prekolumbijskich Andów
– archeometria
– popularyzacja archeologii
– archeologia antropologiczna
bibliografia:
Academia.edu
Archeolog, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Za swoją pracę doktorską, obronioną w 2007 roku, otrzymał Nagrodę Prezesa Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej, jak również Nagrodę imienia Ignacego Domeyki za najlepszy doktorat z zakresu studiów latynoamerykanistycznych, ufundowaną przez Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych. Od 2002 roku współkieruje dwoma polsko-peruwiańskimi projektami archeologicznymi w północno-zachodnim Peru: Projektem Archeologicznym Valle de Culebras oraz Projektem Archeologicznym Castillo de Huarmey. W ramach tego drugiego kierował zespołem, który odnalazł prekolumbijskie mauzoleum królewskie w Castillo de Huarmey, z pierwszym niewyrabowanym grobowcem należącym do władczyń kultury Wari, starożytnej południowoamerykańskiej cywilizacji poprzedzającej Imperium Inków (ok. 600 – 1050 n.e.). To sensacyjne odkrycie zostało okrzyknięte jednym z 10 najważniejszych odkryć 2013 roku przez Archaeological Institute of America, a także trafiło na łamy National Geographic Magazine zarówno w jego wydaniu międzynarodowym (czerwiec 2014), jak i w poszczególnych edycjach krajowych (czerwiec-sierpień 2014), w wielu przypadkach stając się tematem okładkowym. Jest laureatem szeregu nagród i odznaczeń, w tym VIII edycji stypendium “Zostańcie z nami!”, ufundowanego przez tygodnik Polityka (2007), nagrody Traveler 2013 National Geographic Polska za najważniejsze polskie odkrycie naukowe (2013), oraz Kawalerem Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej (2015) i Komandorem Orderu Zasługi Republiki Peru (2018) za wybitne osiągnięcia na rzecz nauki oraz wkład we współpracę pomiędzy Rzeczpospolitą Polską i Republiką Peru. Jest on uznanym ekspertem w dziedzinie archeologii Andów i Ameryki Południowej. Jest członkiem wielu stowarzyszeń powiązanych z jego profesją, między innymi The Explorers Club oraz Society for American Archaeology. Pełni także rolę prezesa Polskiego Towarzystwa Studiów Latynoamerykanistycznych. Dr Giersz jest autorem licznych książek i artykułów z zakresu archeologii i sztuki przedhiszpańskich kultur latynoamerykańskich. Jego wcześniejsze i bieżące projekty badawcze były wsparte finansowo przez liczne polskie i zagraniczne instytucje państwowe i prywatne, m. in. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP, Narodowe Centrum Nauki, Fundację na rzecz Nauki Polskiej, Expeditions Council of the National Geographic Society, Global Exploration Fund of the National Geographic Society Europe oraz National Geographic Society Waitt Grants Program i kompanię górniczą ANTAMINA. Kurator wielu ważnych wystaw muzealnych, w tym wystawy Castillo de Huarmey. El Mausoleo Imperial Wari zorganizowanej w Museo de Arte (Museum of Art) w Limie w 2014 r. i wystawy Skarby Peru. Królewski grobowiec w Castillo de Huarmey w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie (grudzień 2017 – maj 2018 r. ) . Ta ostatnia wystawa to pierwsza w Polsce ekspozycja muzealna oryginalnych zabytków prekolumbijskich, sprowadzonych z Peru. To również pierwsza w Europie okazja zobaczenia unikatowych artefaktów odkrytych w Castillo de Huarmey, tworzących obecnie kolekcję Narodowego Muzeum Archeologii, Antropologii i Historii Peru w Limie.