Szanowni i Drodzy Państwo,
zapraszam serdecznie na wystawę poświęconą Sobieskim w Musei Capitolini.
Jako jej kurator ze strony polskiej i redaktor naukowy jej katalogu liczącego przeszło 450 stron, który Uniwersytet Warszawski opublikował wespół z rzymskim wydawnictwem L’Erma di Breschneider, przesyłam garść informacji o tym znaczącym wydarzeniu. Wystawa włosko-polska (jej współtwórcami są Musei Capitolini i Uniwersytet Warszawski reprezentowany przez Wydział Archeologii), której partnerami są m.in Pałac-Muzeum w Wilanowie, Kościół św. Stanisława w Rzymie, Biblioteca Hertziana w Palazzo Zuccari (w nim Maria Kazimiera mieszkała przeszło 12 lat), a swoje cenne obiekty na nią użyczyły m.in. Zamek Królewski w Warszawie, będzie trwała od 11 czerwca do 21 września.
Uniwersytet Warszawski, współtwórca wydarzenia (katalog jest poprzedzony wstępem JM Rektora – prof. Alojzego Z. Nowaka) przesłał na wystawę cenne dzieła zgromadzone w BUW – wielkoformatową rycinę Charlesa de la Haye z portretem konnym Jana III Sobieskiego i druk z tekstem spektaklu teatralnego porównującego wielkiego króla-wojownika z Konstantynem Wielkim. Na wystawę składają się jednak przede wszystkim dzieła sztuki i dokumenty przechowywane w rzymskich instytucjach; wiele z nich nie było dotąd pokazywanych, trwały w zapomnieniu; poddane ostatnio konserwacji, jak portrety malowane i rzeźbione Marii Klementyny Sobieskiej, córki Jakuba Sobieskiego, wnuczki króla Jana III i Marii Kazimiery, uświetnią kapitolińska ekspozycję.
Wspomniany, obszerny katalog wystawy, autorstwa grupy badaczy z Italii, Polski i Niemiec (za sprawą Palazzo Zuccari), będący efektem kilkuletnich, pogłębionych badań, omawia liczne dzieła nieobecne na ekspozycji, których pozyskanie znacznie podniosłoby koszty, takie jak tzw. Tarcza wróżebna Sobieskiego, malowana wersja tzw. Tezy Barberinich, wielkie obrazy batalistyczne przechowywane w Żółkwi.
Póki co opublikowaliśmy tylko włoską wersję katalogu, ale planujemy jego polską wersję, jeśli pozwolą na to pozyskane środki.
Wystawa w Muzeach Kapitolińskich, po wystawie poświęconej Kopernikowi w Curia Iulia na Forum Romanum i Franciszkowi Smuglewiczowi w Ariccia pod Rzymem i po konferencjach naukowych podejmujących tematykę dokonań Karola i Karoliny Lanckorońskich w kontekście Italii; Kopernika w Rzymie i Smuglewicza w rzymskim Domus Aurea wpisuje się w nieustające próby podejmowane na Uniwersytecie Warszawskim nadania nowego wymiaru polskim badaniom nad relacjami Rzym-Warszawa – Warszawa-Rzym. Już trzy lata temu powstał projekt Instytutu Naukowego – IUVaR (Istituto Interdisciplinare dell’Università di Varsavia a Roma), potem, z tylko wstępnie podjętą myślą o innych polskich placówkach, w tym Stacji PAN, narodziła się idea ISPAR (Istituto Scientifico Polacco a Roma). Te właśnie wysiłki przynoszą też krótko opisaną tu wystawę na Kapitolu. W jej powstaniu pomagały Instytut Polski w Rzymie i w miarę możliwości rzymska Stacja PAN oraz kościół św. Stanisława, nasza narodowa świątynia w Wiecznym Mieście. Wypada tu nadmienić, że Instytut Polski wraz z Instytutem Polonika, który zakonserwował liczne dzieła sztuki na wystawie, przygotował popularną wersję wystawy kapitolińskiej, a więc wystawę o trwającej sławie króla Jana i jego żony, w postaci obiektów ze świata kultury popularnej.
Wydział Archeologii UW podjął wraz z Musei Capitolini trud organizacji wystawy, gdyż Pałac Kazimierzowski odegrał arcyważną rolę w życiu Sobieskich (pisze o tym JM Rektor Nowak), ale przede wszystkim za sprawą ogromnej siły tradycji antyku w czasach króla Jana III, ponadto istnieją dowody, że Maria Kazimiera interesowała się archeologią.
Z wyrazami szacunku i poważania,
Jerzy Miziołek