Tanais – badania miasta antycznego nad Morzem Azowskim w Rosji

Kierownik badań: dr Marcin Matera
Miejsce badań: Tanais, Miasnikowski rejon, Obwód rostowski, północne wybrzeże M. Azowskiego, Rosja.
Charakter stanowiska: miasto antyczne, kolonia grecka
Instytucje uczestniczące w badaniach: Muzeum-Rezerwat „Tanais”, Instytut Archeologii UW, Ośrodek Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej UW
Datowanie: III w. pne. – III w. ne.
Projekt/finansowanie: Aktualnie badania prowadzone są w ramach projektu „Hellenistyczna zabudowa Tanais – fortyfikacje i przyległy teren miejski. Kontynuacja badań”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (2016/21/B/HS3/03423).

Opis badań:
Badania archeologiczne w Tanais rozpoczęły się w roku 1853. Ekspedycja Uniwersytetu Warszawskiego pracuje na stanowisku od 1995 roku. Badania ekspedycji Uniwersytetu Warszawskiego początkowo prowadzone były na terenie zachodniej nekropoli miasta. W roku 1999 rozpoczęto prace badawcze w wykopie XXV położonym w zachodniej części Tanais. W trakcie 20 kampanii wykopaliskowych udało się odsłonić fragment fortyfikacji i wewnętrznej zabudowy miasta. Jednym z najważniejszych odkryć jest rów obronny i wiodący przez niego do bramy miejskiej drewniano-kamienny most. Konstrukcja mostu jest unikalna i nie znajduje analogii w całym świecie kultury antycznej. Do systemu fortyfikacji należały także kamienne mury obronne wraz z murem czołowym tzw. protejchizmą. Archeolodzy z Uniwesytetu Warszawskiego odkryli także bramę miejską. Ponadto odsłonięty został fragment wewnętrznej zabudowy miasta wraz z siatką ulic. Najciekawsze ustalenia związane z zabudową zachodniej części Tanais dokonane zostały w trakcie kilku ostatnich sezonów wykopaliskowych. Udało się zarejestrować fazę przebudowy datowaną na I w. n.e. Do tej pory uważano, że Tanais zachodnie funkcjonowało jedynie do momentu zniszczenia miasta pod koniec I w. p.n.e. przez króla Bosporu Polemona I.