Kierownik badań: dr Martin Lemke, dr Karolina Trusz Miejsce badań: Argamum i okolice: Północna Dobrudża i Delta Dunaju
Kraj: Rumunia
Instytucje uczestniczące w badaniach: Wydział Archeologii UW, ICEM Tulcea (Rumunia)
Charakter stanowiska: Kolonia grecka, miasto późnorzymskie, fortyfikacje limesowe Współrzędne GPS: 44°45’28.04″N 28°56’24.70″E
Opis badań: Badania obejmują lądowe i podwodne prace archeologiczne w północno-wschodniej Dobrudży (Rumunia), wokół starożytnego miasta Argamum. Badania odbywają się w ramach projektu ArchLiMar.
Aktualnie podczas prac terenowych wybrane obszary są badane metodami prospekcji archeologicznej, skanując, można powiedzieć, ziemię lub wodę, aby zrozumieć, co może być ukryte pod powierzchnią.
Metody te nazywane są nieinwazyjnymi, ponieważ nie wymagają eksploracji ziemi, aczkolwiek na ich podstawie zostaną przeprowadzone w przyszłości wykopaliska. Zakres chronologiczny projektu skupia się na antyku i późnym antyku: czasach Greków i Rzymian.
Wokół Morza Czarnego, znaczące osady pojawiły się w czasie kolonizacji greckiej, a wiele z tych miast znajdowało się na terenie, który później stał się wybrzeżem rzymskiej prowincji Moesia inferior – dzisiejszej Rumunii i Bułgarii.
Centralnym miejscem jest grecko-rzymskie miasto Argamum, badane na lądzie oraz z perspektywy pobliskiego jeziora Razim, przy użyciu metod podwodnych. Takie podwodne badania planowane są również dalej od Argamum w kierunku południowym.
Więcej takich poszukiwań, ale w interiorze Dobrudży, zostanie przeprowadzonych na dwóch stanowiskach, które mogły być rzymskimi fortami, w celu weryfikacji tej teorii. Oba znajdują się w dolinie strategicznie ważnej rzeki Taița, naturalnego szlaku lądowego przecinającego Dobrudżę, łączącego Morze Czarne z Dunajem.
Kierownik badań: prof. Bartosz Kontny Miejsce badań: Jezioro Hammersoe, Bornholm Kraj: Dania Instytucje uczestniczące w badaniach: Wydział Archeologii UW; Muzeum Bornholmu Charakter stanowiska: stanowisko jeziorne Datowanie: późne średniowiecze-nowożytność
Opis badań: Od 2019 roku zespół archeologów z Wydziału Archeologii UW prowadzi badania podwodne w jeziorze Hammersø, we współpracy z Muzeum Bornholmu w Rønne. To jedyne jezioro polodowcowe w Danii położone jest w regionie Hammeren, czyli najbardziej wysuniętej na północ części Bornholmu (55°16′58″N, 14°45′54″E). Jest to największe jezioro na wyspie, mierzące ok. 650×150 metrów, osiąga maksymalną głębokość ok. 13 metrów. Podczas badań zidentyfikowano kilka faz eksploatacji zbiornika, od średniowiecza do współczesności. Najbardziej fascynujące są epizody z późnego średniowiecza/wczesnej nowożytności udokumentowane znaleziskami broni: grotu ze skrzydełkami i wąsami, żeleźca topora, kilku bełtów do kuszy i grotu strzały. Pochodzą stąd także również znaleziska pozamilitarne z okresu późnego średniowiecza: zapinka w kształcie pierścienia i pieczęć pieczętna. Wszystkie wiązać należy z czasami świetności nieodległego zamku Hammershus – największej średniowiecznej budowli tego typu w północnej Europie – oddalonej od zbiornika w linii prostej o około 1,5 km. W wodach jeziora odkryto także relikty współczesnej działalności człowieka: trzy wraki łodzi turystycznych z przełomu XIX i XX wieku, które mogą wiązać się z obecnością hotelu, położonego nad brzegiem zbiornika, a także szereg przedmiotów metalowych związanych z eksploatacją kamieniołomu, działającego do roku 1970.
Kierownik badań: dr Maciej Sobczyk Miejsce badań: Rapa Nui (Wyspa Wielkanocna) Kraj: Chile Partnerzy: TEPUKU Applied Researche Centre in RAPA NUI and other Islands Współpraca: Muzeum Antropologiczne im. Ojca Sebastiana Englerta w Hanga Roa na Wyspie Rapa Nui (MAPSE – Museo de Rapa Nui), Stowarzyszenie społeczności rdzennej Ma’u Henua Rapa Nui w Hanga Roa na Wyspie Rapa Nui(Comunidad Indígena Ma’u Henua Rapa Nui)
Prace na Wyspie Wielkanocnej wiążą się z dwoma obszarami badawczymi. Pierwszy z nich to prace związane z badaniami jaskiń i ich monitoringiem (He Henua Iraro – Podziemny świat Rapa Nui). Na Wyspie znajduje się przeszło 900 jaskiń z których dotychczas zadokumentowano około połowę. W różnych okresach historii, większość z nich pełniła szereg wyjątkowych funkcji dla rdzennych mieszkańców. Mogły to być m. in. domy, ogrody, źródła wody, schronienia na wypadek zagrożenia, tajne rodowe skrytki, grobowce.
Drugim obszarem badań są prace dotyczące dokumentacji i analizy konstrukcji nadbrzeżnych związanych z dostępem do wody i szeroko rozumianą gospodarką morską. Rampy do sprowadzania łodzi z brzegu do wody oraz inne obiekty nadbrzeżne związane z kompleksami platform ahu.
Ahu Tongariki
Kompleks ceremonialny składający się z: Ahu Tahai, Ahu Vai Uri, Ahu KoTe Riku.
Jaskinia Toki Toki, ryty naskalne. Przedstawienia Make Make.
Jaskinia Ana Kai Tangata z panelem malowideł naskalnych.
Kierownik badań: dr. hab. Dobrochna Zielińska Miejsce badań: Misejda, region Mahas, Sudan 19°53’1.31″N 30°23’35.49″E Charakter stanowiska: kościół zbudowany wokół rytu naskalnego i okoliczne stanowiska archeologiczne Datowanie: ca. 6000 p.n.e.- XIX/XX w.
http://miseeda.uw.edu.pl
„Dobry Pasterz” z Masida. Obraz w kontekście zmieniającego się krajobrazu kulturowego Trzeciej Katarakty Nilu. – finansowany przez NCN (UMO-2019/35/B/HS3/02440)
Nieopodal współczesnej wioski Misejda w sudańskiej części Nubii, a terenach Trzeciej Katarakty, zachował się stojący na uboczu kościół, który kryje w sobie ryt naskalny z okresu kuszyckiego (VII w. p.n.e – IV w. n.e), wykonany przynajmniej trzysta lat przed tym, jak region ten został nawrócony na Chrześcijaństwo.
Pewne podobieństwo tego wizerunku do znanego w sztuce wczesnochrześcijańskiej przedstawienia „Dobrego Pasterza” stało się inicjujące dla całego projektu. Połączenie dawnych rytów naskalnych ze zdecydowanie młodszą architekturą sakralną to sytuacja intrygująca, wyjątkowa w skali Nubii. Zarówno rysunek naskalny i kościół znajdują się na granicy przestrzennej, ale niwelują granicę w czasie, łącząc czasy przed-chrześcijańskie z epoką chrześcijańską.
By zrozumieć powody i okoliczności w jakich powstał ten kościół, szerszy kontekst powinien być przebadany i zrozumiany. Po pierwsze – kontekst przestrzenny: w regionie Trzeciej Katarakty występują liczne ryty naskalne. Drugim kontekstem jest okres, w którym rysunek został wykonany, oglądany, szanowany, a być może czczony. Jego znaczenie musiało ulec transformacji pomiędzy późnym okresem meroickim, a momentem kiedy stał się obiektem zainteresowania chrześcijańskich mieszkańców tego regionu i podróżników.
Kierownik badań:
Prof. Dr. habil. Peter Haupt (JGU Mainz), dr hab. Agnieszka Tomas (WAUW) Miejsce badań: okolice Schwarzenacker k. Homburga, Saarland (nieopodal granicy z Francją) Kraj: Niemcy Instytucje uczestniczące w badaniach:
Wydział Archeologii UW, Johannes Gutenberg Universtitat (Moguncja) Charakter stanowiska: rzymski vicus, willa i prawdopodobnie miejsce kultu Opis badań: Rzymski vicus położony w okolicy dzisiejszej miejscowości Schwarzenacker w okresie panowania Rzymian było ważnym ponadregionalnym centrum administracyjnym i handlowym, położonym w pobliżu skrzyżowania starożytnych dróg z Trewiru do Strasburga i Metz do Wormacji. Stanowisko znane jest od początku XVIII w., a badania wykopaliskowe prowadzone były kilkukrotnie od lat 50. XX wieku. Odsłonięto część zabudowy, która obecnie stanowi teren muzeum i skansenu archeologicznego. W ostatnich latach badacze z Uniwersytetu w Moguncji przeprowadzili serię badań geofizycznych, których rezultaty wskazują na istnienie jeszcze nie odsłoniętej zabudowy. Celem badań jest weryfikacja wyników prospekcji geofizycznej oraz przeprowadzenie takiej prospekcji na obszarach dotąd nie badanych.
Kierownik badań: dr hab. prof. UW Tomasz Derda Miejsce badań: Marea Kraj: Egipt Instytucje uczestniczące w badaniach: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Egipskie Ministerstwo Starożytności Charakter stanowiska: osada i cmentarzysko z okresu hellenistycznego, rzymskiego, bizantyjskiego i wczesnoislamskiego. Opis badań: Na południowym brzegu jeziora Mareotis, 45 km na zachód od Aleksandrii polscy archeolodzy od kilkunastu laty prowadzą wykopaliska, odsłaniając budowla po budowli duże miasto z czasów bizantyńskich, zbudowane dokładnie na miejscu ośrodka przemysłowego i portu funkcjonujących do początków III w. n.e. Tradycyjnie to miejsce nazywano Mareą, bo Marea to przed założeniem Aleksandrii najważniejsze miasto w tej części Śródziemnomorza. Najwspanialszym obiektem jest wzniesiona w końcu V w. wielka bazylika z transeptem, drugi co do wielkości starożytny kościół w Egipcie (49 x 47 m); obok niej odkryto dwa kompleksy łaźni, późnoantyczny duży dom, budowle magazynowy i latryny. Z czasów rzymskich pochodzą cztery wielkie mola (najdłuższe ma ponad 120 m długości), wchodzące głęboko w jezioro, mogące obsłużyć jednocześnie kilkanaście statków. Wiemy, że w pobliżu portu znajdowały się duże warsztaty produkcyjne, wytwarzające na masową skalę amfory, ale także pracownie szklane. Apsydę bazyliki wzniesiono bezpośrednio na piecu ceramicznym (ma średnicę przekraczającą osiem metrów i jest jednym z największych w Egipcie), użytkowanym do początku III w. n.e. (tak datowane są amfory z ostatniego wypału w piecu pod apsydą). Nasi sąsiedzi, archeolodzy francuscy odkryli na półwyspie budowlę magazynowo-portową użytkowaną w późnym okresie ptolemejskim i wczesnym rzymskim. Te pozostałości z okresu od I w. p.n.e. do początków III w. n.e. wskazują na intensywne przemysłowe użytkowanie terenu. Jesteśmy w regionie produkującym i eksportującym na wielką skalę wino w amforach wytwarzanych lokalnie. Wielkość pieca, rozległość magazynu, rozmach konstrukcyjny mol pokazują, że „Marea” była wielkim ośrodkiem przemysłowym i portem jednocześnie. Projekt/finansowanie: Sezon 2014 i 2016 przeprowadzono dzięki środkom Narodowego Centrum Nauki (grant NCN 2011/01/B/H3/02184). Sezony 2018, 2019 i 2019 finansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki (grant NCN 2017/25/B/H3/01841). Opracowanie greckich ostraków z Marei możliwe dzięki wsparciu Narodowego Centrum Nauki (grant NCN 2012/07/B/HS3/03638).
Kierownik badań: Prof. dr hab. Karol Szymczak Miejsce badań: Uzbekistan, wilajet Taszkencki, okręg Ahangaran Kraj: Uzbekistan Instytucje uczestniczące w badaniach: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Archeologii i Etnografii, Rosyjskiej Akademii Nauk w Nowosybirsku, Instytut Badań Archeologicznych Uzbeckiej Akademii Nauk w Samarkandzie Charakter stanowiska: stanowisko otwarte, lessowe Opis badań:
Stanowisko Ertash Sai 1 położone jest w Uzbekistanie na zachodnich przedgórzach Tien Szanu w masywie Gór Czatkalskich na lewym brzegu górskiego strumienia uchodzącego do doliny Ahangaran. Stanowisko odkryte zostało w 2018r. podczas badań powierzchniowych polsko-rosyjską-uzbecką ekspedycji archeologicznej, która równolegle prowadziła w tym czasie badania w położonej kilkanaście kilometrów na zachód dolinie Katta Sai („sai” w języku uzbeckim oznacza wąwóz/dolinę).
Galya – Dolina Ertash Sai
Stanowisko leży na wysokości 1350m.n.p.m. u zbiegu dwóch wąwozów górskich na niewielkim wypłaszczeniu pokrytym osadami lessowymi. Pierwsze zabytki kamienne znaleziono na drodze wcinającej się w strome zbocze cypla. Wskazywały one na to, iż mamy do czynienia ze śladami obozowiska paleolitycznych łowców sprzed ponad 35 tysięcy lat. Aby sprawdzić, czy stanowisko jest całkowicie zniszczone, czy też jest jeszcze szansa na znalezienie zabytków w oryginalnych warstwach, otworzono wykopy sondażowe. Wykopy pozwoliły na uchwycenie, nienaruszonego układu warstw, w tym jednej zawierającej zabytki kamienne. Stanowisko nie jest zatem całkowicie zniszczone i daje nadzieje, na odkrycie śladów obozowiska lub miejsca produkcji narzędzi kamiennych, analogicznych do tych znalezionych na stanowiskach Katta Sai 1 i 2.
W 2019 roku misja archeologiczna planuje rozpoczęcie na tym stanowisku badań stacjonarnych i otwarcie większych wykopów, w celu zlokalizowania miejsc koncentracji zabytków i ustalenia, czy nie podlegały one w trakcie zalegania w ziemi jakimkolwiek przemieszczeniom. Problem erozji i przemieszczania się zabytków w warstwach, towarzyszy każdemu archeologowi prowadzącemu badania wykopaliskowe w terenach górskich. Rzeźba gór jest bardzo dynamiczna (ulega ciągłym zmianom) ze względu na zachodzące tam gwałtowne zjawiska meteorologiczne. Z tego względu bardzo ważna jest współpraca z geologami, którzy na podstawie analizy próbek ziemi, mogą określić nie tylko jej wiek, ale też wychwycić zmiany klimatyczne oraz ewentualne ślady procesów erozyjnych
Projekt/finansowanie:
Multidyscyplinarne studia mikroregionalne nad środkowym paleolitem południowo-zachodniej części Gór Czatkalskich (zachodnie przedgórze Tien Szanu, Uzbekistan)/
Multidisciplinary microregional studies of the Middle Palaeolithic in the south-western Chatkal Range (western Tian Shan piedmonts, Uzbekistan); Narodowe Centrum Nauki, projekt OPUS: Grant nr 2017/25/B/HS3/00520
Kierownik badań: Prof. dr hab. Karol Szymczak Miejsce badań: Katta Sai 1 i 2, Uzbekistan, wilajet Taszkencki, okręg Ahangaran Kraj: Uzbekistan Instytucje uczestniczące w badaniach: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Archeologii i Etnografii, Rosyjskiej Akademii Nauk w Nowosybirsku, Instytut Badań Archeologicznych Uzbeckiej Akademii Nauk w Samarkandzie Charakter stanowiska: stanowisko otwarte, lessowe Opis badań:
Stanowiska Katta Sai 1i 2 położone są w Uzbekistanie na zachodnich przedgórzach Tien Szanu w masywie Gór Czatkalskich u zbiegu dwóch dolin górskich Katta Sai i Dukent Sai uchodzących do doliny Ahangaran. Znajdują się na wysokości 1350 i 1430 m.n.p.m. na SW i NE końcach niewielkiego wzniesienia pokrytego osadami lessowymi.
Badania na stanowiskach prowadzone były przez polsko-rosyjsko-uzbecką ekspedycję archeologiczną w latach 2013-2018.
W tym czasie na stanowisku Katta Sai 1 przebadano 36m2 stanowiska, odkrywając ponad 1000 zabytków kamiennych stanowiących ślady obozowiska sprzed 40 tysięcy lat.
Pobieranie próbek do analiz sedymentologicznych
Na stanowisku nie znaleziono żadnych kości zwierzęcych, które z pewnością uległy rozpadowi w trakcie przebywania w warstwie lessu o niekorzystnych parametrach geochemicznych. Brak kości zwierzęcych uniemożliwia analizę diety lub preferencji łowieckich analizowanych grup ludzkich.
Świetnie zachowanym zabytkom kamiennym towarzyszyły natomiast muszle mięczaków, których obecność pozwoliła określić dokładne datowanie stanowiska przy użyciu datowania radiowęglowego (C14), oraz metody uranowo-torowej. Zastosowanie metody uranowo-torowej pozwoliło uzyskać jedynie datę minimalną próbki ze względu na zawyżone naturalne wartości uranu w próbce związane z obecnością uranu w okolicznych skałach (w bezpośrednim sąsiedztwie rejonu badań znajdują się czynne oraz zamknięte już kopalnie uranu). Natomiast analiza gatunkowa muszli mięczaków pozwoliła na rekonstrukcję klimatu i warunków środowiska panującego w trakcie zamieszkiwania tego obszaru przez paleolitycznych łowców. Warunki klimatyczne były wówczas bardzo zbliżone do tych obserwowanych dzisiaj.
Na stanowisku, które znajduje się około 100 m nad dnem dzisiejszej doliny, odkryto głównie odpady z produkcji narzędzi kamiennych, oraz formy nieudane i złamane, co wskazuje, na to, iż stanowisko pełniło rolę warsztatu do produkcji narzędzi, głównie tzw. ostrzy lewaluaskich, czyli trójkątnych odłupków, mogących służyć jako groty włóczni. Narzędzia wytwarzane były z otoczaków rzecznych zbieranych z dna doliny. Analiza surowca kamiennego pokazała, że do produkcji narzędzi wybierano tylko skały o najlepszej łupliwości. Nadal jednak wytworzenie trójkątnych ostrzy z okrągłych brył otoczaków, przy słabej jakości dostępnego surowca, wymagało bardzo dużo umiejętności i determinacji. Zachowanie to świadczy z jednej strony o dużym przywiązaniu do przyjętych sposobów wytwarzania narzędzi, nawet przy braku dobrej jakości surowca, z drugiej zaś o dużym oportunizmie tej grupy ludzi, gdyż dużo lepszej jakości surowiec- krzemień dostępny jest w promieniu 20 kilometrów od stanowiska.
Badania na stanowisku
Stanowisko Katta Sai 2 położone jest około 500m od stanowiska Kata Sai 1. Z miejsca prowadzonych badań roztacza się bardzo dobry widok na wąwóz Kata Sai.
Już pierwszy wykop sondażowy dostarczył kilkunastu zabytków kamiennych leżących w obrębie warstw lessowych. Kontynuowane w latach 2015-2018 badania wykopaliskowe pozwoliły na odkrycie ponad 300 zabytków kamiennych leżących w dwóch warstwach. Stanowią one świadectwo najprawdopodobniej dwóch odrębnych śladów osadniczych.
Oba zespoły zabytków, zarówno górny, jak i liczniejszy dolny mają silne analogie do zespołu znalezionego na stanowisku Katta Sai 1. Jednocześnie na stanowisku Katta Sai 2 znaleziono liczne skończone formy ostrzy lewaluaskich oraz innych narzędzi, przy mniejszym udziale odpadów z ich produkcji. Stanowisko to należy zatem interpretować jako ślad obozowiska, w przeciwieństwie do stanowiska Katta Sai 1, które pełniło raczej funkcję miejsca produkcji narzędzi.
Otrzymane wyniki datowań termoluminescencyjnych (TL) i radiowęglowych (C14) wskazują, iż mamy w tym przypadku do czynienia z niemal równoczasowym użytkowaniem obu stanowisk przypadających na okres około 40 tysięcy lat temu.
Pytaniem pozostaje, jaki gatunek człowieka jest twórcą znalezionych zabytków. Z badań innych ekspedycji wiemy, iż obszar Azji Centralnej i Ałtaju był w tym okresie zamieszkiwany przez trzy odrębne populacje ludzi: ludzi współczesnych, neandertalczyków i tzw. denisowczyków. W położonej kilkadziesiąt kilometrów na północ jaskini Obi-Rakhmat znaleziono szczątki ludzkie mające cechy człowieka współczesnego. Towarzyszące tym szczątkom narzędzia, różniły się jednak pod względem formy i techniki ich wytwarzania, od tych znalezionych w Katta Sai 1 i 2. Jedynie odkrycie szczątków ludzkich towarzyszących tego typu zespołom zabytków, pozwoliłoby rozwiać pojawiające się wątpliwości.
Projekt/finansowanie:
Trzy gatunki człowieka w Środkowym i Górnym Paleolicie w Azji Centralnej – perspektywa archeologiczna/ Three human species in Middle/Upper Palaeolithic transition of Central Asia – archaeological perspective; Narodowe Centrum Nauki, projekt OPUS: Grant nr 2011/03/B/HS3/00473
Multidyscyplinarne studia mikroregionalne nad środkowym paleolitem południowo-zachodniej części Gór Czatkalskich (zachodnie przedgórze Tien Szanu, Uzbekistan)/
Multidisciplinary microregional studies of the Middle Palaeolithic in the south-western Chatkal Range (western Tian Shan piedmonts, Uzbekistan); Narodowe Centrum Nauki, projekt OPUS: Grant nr 2017/25/B/HS3/00520
miejsce badań: stanowisko archeologiczne San Isidro, departament Sonsonate, Salwador
San Isidro zlokalizowane jest pośrodku naturalnego korytarza łączącego wybrzeże Pacyfiku z żyznymi dolinami interioru.
charakterystyka stanowiska: Stanowisko poddane systematycznej erozji przez ciężkie maszyny rolnicze. Obecnie widocznych jest około 50 pozostałości po architekturze monumentalnej, rozsianych na przestrzeni ok. 6,5 km2. Datowanie powierzchniowych kolekcji ceramicznych zawiera się w Środkowym (1000 – 400 BC) i Późnym (400 BC – AD 250) Okresie Preklasycznym. San Isidro najprawdopodobniej pełniło funkcję dużego centrum regionalnego na południowo-wschodnich rubieżach Mezoameryki, oraz na zachodnich krańcach Ameryki Centralnej. Prace rozpoznawcze prowadzone były w latach 2018-2020. W roku 2021 rozpoczęły się badania wykopaliskowe.
W efekcie prospekcji przy użyciu dronów, do 2022 roku udało się zarejestrować ponad 50 struktur. Trwa ich weryfikacja terenowa.
instytucje uczestniczące w badaniach: Uniwersytet Warszawski, Dirección de Arqueología del Ministerio de Cultura (Salwador)
datowanie: wstępne, ~1000 BC – AD 250
finansowanie:
2021-2023 – Grant „Sonata” nr 2019/35/D/HS3/00219 pt. „Na kresach Mezoameryki: badania archeologiczne stanowiska San Isidro w Salwadorze”
2018 – Grant NCN „Miniatura” (ID 381403), 2019 – środki w ramach programu „Strategie doskonałości – uczelnia badawcza”
opis badań: W 2018 roku przeprowadzono prospekcję powierzchniową, a także opracowanie fotogrametryczne widocznych pozostałości przy użyciu drona. Stworzono wstępny plan stanowiska. Prace nad stworzeniem planu stanowiska trwały także przez lata 2019-2021. W 2021 roku rozpoczęto etap prac wykopaliskowych, skoncentrowany na trzech głównych obszarach San Isidro: grupie Trapiche, grupie Cerrito, oraz strukturze El Pato.
Struktura Cerrito 1 przed badaniami.
W trakcie wykopalisk okazało się, że największe struktury San Isidro wykonane są wyłącznie z spiętrzanej na mokro gliny, bez płaszczy kamiennych. W przypadku największej budowli stanowiska – Cerrito 1 – poszczególne etapy konstrukcyjne pieczętowano warstwami glinianej polepy suszonej na słońcu lub palonej.
Nieskomplikowane metody konstrukcyjne kontrastują z wyjątkowo dużymi rozmiarami stanowiska, a także z bogatymi ofiarami, celowo złożonymi w wypełnisku Cerrito 1.
Badania w San Isidro trwają. Niniejsza strona będzie (nieregularnie) aktualizowana.
2018; Szymański J., M. Mendez, M. Toledo, J. Avalos Campos, R. Cabrera, R. Cea; San Isidro: Large Preclassic site at the eastern edge of the Maya Culture, Mexicon 40(40): 100-104.
