Wiktor Ber (1902-1940)

Ber Wiktor, fot. z S.K. Kozłowski, „Kwiat Królestwa”

Wiktor Jan Ber studiował na Uniwersytecie Warszawskim początkowo medycynę, a później przeniósł się na Wydział Humanistyczny. Czynnie przyczynił się do rozwoju społeczności studenckiej na Uniwersytecie – był pierwszym przewodniczącym Koła Studentów Prehistoryków UW. W 1933 roku uzyskał tytuł magistra na podstawie opracowania cmentarzyska kultury łużyckiej w Sierpowie, dawn. pow. Łęczyca, w badaniach którego uczestniczył. Praca napisana została pod kierunkiem Włodzimierza Antoniewicza (publikacja w XVII numerze „Światowita”).

Zainteresowania naukowe Wiktora Bera obejmowały epokę brązu i okres halsztacki. Kulturze łużyckiej poświęcona miała być także przygotowana przez niego rozprawa doktorska. By poszerzyć swą znajomość zagadnienia przeprowadził samodzielne badania wykopaliskowe w Bodzechowie i Topornicy. Nie zdążył jednak opracować i opublikować pozyskanych materiałów. Dopiero w 1958 roku uczynił to Jerzy Głosik.

Od chwili ukończenia studiów Wiktor Ber zatrudniony był jako asystent, a od 1937 roku jako kustosz w Muzeum im. Erazma Majewskiego. Ta niezwykle ciekawa i obszerna kolekcja zabytków archeologicznych po śmierci Majewskiego znajdowała się pod kuratelą Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, lecz faktyczną opiekę i kierownictwo powierzono Włodzimierzowi Antoniewiczowi, kierownikowi Zakładu Archeologii Przedhistorycznej UW. Zbiory prezentowano, opracowywano i przechowywano w Pałacu Staszica, w którym znajdowała się również siedziba ZAPu, stanowiły one materiał dydaktyczny do kształcenia studentów archeologii w Warszawie.

Od 1934 roku Wiktor Ber objął również stanowisko inspektora muzeów Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Pełniąc tę funkcję odwiedzał muzea regionalne, a jako doświadczony muzeolog wspomagał je merytorycznie i w miarę możliwości poszukiwał dla nich wsparcia finansowego, ponieważ według niego odgrywały niebagatelną rolę w polskiej oświacie i kulturze.

W 1939 roku zorganizował kursy radiowe poświęcone ochronie muzeów na wypadek wojny. W 1939 roku brał czynny udział w zabezpieczaniu zbiorów ZAPu i Muzeum im. E. Majewskiego.

W czasie kampanii wrześniowej Wiktor Ber, który walczył jako porucznik Wojska Polskiego, został ciężko ranny na skutek wybuchu bomby zapalającej.  Działał w konspiracji, lecz nie odzyskał już w pełni zdrowia, co w konsekwencji doprowadziło do przedwczesnej śmierci w marcu 1940 roku.

Anna Juga-Szymańska

 

Życiorys i bibliografia prac Wiktora Bera:
Z. Wartołowska, Wiktor Ber, „Światowit” XIX, (1946–1947), 1947, 371–373.
S.K. Kozłowski, Kwiat królestwa. Archeologów polskich pokolenie trzecie, Warszawa-Łódź 2015, 79–80, 171–172.