Aby powiększyć naciśnij poster (Please click the poster to enlarge)
Adrianna Gizińska (Wydział Archeologii UW)
Tropaeum Traiani. Kompleks komemoratywny, civitas i jego terytorium wiejskie w okresie pryncypatu
Tropaeum Traiani jest stanowiskiem archeologicznym położonym na północ od współczesnej miejscowości Adamclisi na terenie dzisiejszej Rumunii. Miejsce to jest kompleksem, na który składa się ufortyfikowane miasto (civitas Tropaeensium) oraz ołtarz, tumulus, tzw. mauzoleum oraz pomnik triumfalny, czyli tropaeum. Chociaż Tropaeum Traiani jest unikatowym stanowiskiem archeologicznym na obszarze prowincji dolnodunajskich, wciąż wiele kwestii związanych zarówno z samym miastem, terytorium wiejskim, jak i pomnikami pozostaje niewyjaśnionych.
Na podstawie zachowanej inskrypcji datowanej na okres panowania cesarza Licyniusza wiadomo, że ufortyfikowane miasto Tropaeum zostało ufundowane w roku 317 roku n.e. i jego pozostałości są widoczne do dziś. Tymczasem wiele wskazuje na to, że osadnictwo mogło istnieć w tym miejscu już wcześniej. Dotychczasowe badania archeologiczne koncentrowały się niemal wyłącznie na pozostałościach późnoantycznych. Ponadto niezwykle istotna jest również kwestia wykrycia infrastruktury i określenie relacji topograficznej pomiędzy pomnikami komemoratywnymi i miastem Tropaeum Traiani, a także określenie charakteru osadnictwa w najbliższym otoczeniu miasta.
Anna Kordas (Studium Doktoranckie przy Wydziale Nauk o Kulturze i Sztuce UW)
„The Baths at Kom el-Dikka in Alexandria as a Foundation of Constantine the Great? A Reconsideration of Evidences in Light of Stonemarks with the name of Flavius Antonius Theodorus, Prefect of Egypt (?)”
The archaeological excavations at Kom el-Dikka in Alexandria revealed the public complex with imperial baths built in the fourth century C.E. The papers presents reconsideration of the stonemarks engraved on reused Ionic capitals found in the area of the baths. One of the capitals bears inscription ΦΛ ΑΝΤ, interpreted by the first editor Adam Łukaszewicz as a name Φλάουϊος Ἀντωνῖνος or Ἀντώνιος. The authoress of the papers has related this name to the prefect of Egypt Flavius Antonius Theodorus, who performed this function between 337–338 C.E. This revelation, as well as reconsideration of the archaeological context of the imperial baths, gives an exact clue to the dating of the foundation of the baths: the building of the baths probably was initiated by the Constatine the Great. The imperial constitutions over the fourth century C.E., concerning the protection of public buildings against appropriation and deprivation of stone ornaments for private purposes, as well as similar state interventions in different parts of the empire preserved on column elements could be a confirmation for the engagement of Alexandria’s central authority in the process of redistribution of the capitals and the building of the baths.
Iwona Lewoc (Studium Doktoranckie przy Wydziale Nauk o Kulturze i Sztuce UW, Fundacja Terra Desolata), Kamil Niemczak (Fundacja Terra Desolata)
Wyniki badań powierzchniowych prowadzonych w południowej części powiatu mrągowskiego w latach 2017–2020
W 2016 powstał studencko-doktorancki projekt zakładający przeprowadzenie archeologicznego rozpoznania południowej część powiatu mrągowskiego. Pierwsze działania miały miejsce w roku kolejnym. Dotyczyły poszukiwań archiwalnych stanowisk badanych pod koniec XIX i na początku XX w. przez archeologów niemieckich. W ciągu 4 lat prowadzenia na tym obszarze badań powierzchniowych i wykopaliskowych udało się ustalić lokalizację następujących nekropoli z okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów: Babięta I (niem. Babienten I), Babięta (Babienten II), Machary (niem. Macharen), Wólka Prusinowska (niem. Pruschinowen Wolka), Stare Kiełbonki (Alt Kelbonken I). Podczas poszukiwań udało się również zarejestrować nowe, nieznane wcześniej nauce, stanowisko. W 2018 roku studencki projekt został przekształcony w Fundację, której głównymi zadaniami są prowadzenie badań naukowych oraz popularyzacja archeologii.
Poster zawierać będzie informacje o dotychczasowych rezultatach prac powierzchniowych wraz z prezentacją pozyskanych materiałów.
Natalia Alexandria Lockley (Studentka V roku na Wydziale Archeologii UW)
Architektura kompleksu rezydencjonalnego w Dzalisi (Gruzja)
Podczas badań gruzińskiej misji archeologicznej prowadzonej w latach 70. we wsi Dzalisi (Gruzja), odkryto pozostałości kompleksu rezydencjonalnego. Gruzińscy archeolodzy, udając się na ekspedycje, spodziewali się odkrycia pozostałości archeologicznych po antycznej Zalissie, która została wymieniona razem z innymi ośrodkami miejskimi kaukaskiej Iberii przez żyjącego w II w. n.e. aleksandryjskiego uczonego Klaudiusza Ptolemeusza ( Geografia 5,10,3). W ciągu kilku sezonów badań odkryto imponujące pozostałości architektoniczne wraz z bogato zdobionymi mozaikami. Obiekt został zinterpretowany jako pałac.
Intrygujących faktem wydaje się brak jakichkolwiek innych odkryć reliktów architektonicznych na terenie dzisiejszej osady. To wyjątkowe dla regionu Iberii znalezisko należy analizować w szerszym kontekście architektury mieszkalnej w basenie Morza Śródziemnego i Morza Czarnego.
Prezentacja ma na celu omówienie kompleksu rezydencjonalnego odkrytego w Dzalisi w kontekście miejscowej, iberyjskiej tradycji architektonicznej i jej złożonych kulturowych konotacji z uwzględnieniem przemian następujących w kolejnych fazach budowlanych.
Lepsze poznanie architektury tego intrygującego i bardzo złożonego obiektu, a także jego infrastruktury i programu artystycznego, może nas przybliżyć do odpowiedzi na pytanie o tożsamość kulturową jego budowniczych i kolejnych pokoleń użytkowników w kontekście dynamicznie zmieniającej się sytuacji geopolitycznej w Iberii i całym Południowym Kaukazie w okresie II-IV w n.e.
Marcin Wagner (Wydział Archeologii UW)
Pucharek z przedstawieniem mitologicznym z Gonio Apsaros w Gruzji
W 2019 roku podczas prowadzonych wykopalisk w forcie rzymskim Apsaros, leżącym ok. 10 km na południe od współczesnego miasta Batumi, została znaleziona dolna część pucharka ze szkła jasnozielonego, przezroczystego, wydmuchanego w formie dwuczęściowej. Dolna partia jest niedekorowana. Przedstawione postacie znane z mitologii są przedstawione w czterech prostokątnych polach oddzielonych od siebie kolumienkami o trójstopniowej bazie. Na znalezionym fragmencie widzimy jedynie dolne partie postaci oraz fragment dwóch kolumn, ukazanych w reliefie wypukłym.
Tego typu zabytki (znanych jest ok. 30), znane jedynie z Bliskiego Wschodu, są datowane na koniec I – początek II w. n.e. Zostały one podzielone na podstawie zdobień na cztery grupy (Weinberg 1972, 29-30). W pracy autor będzie starał się przypisać znaleziony w Apsaros fragment do jednej z tych grup.
Bibliografia:
Davidson Weinberg, Mold-blown Beakers with Mythological Scenes, JGS 14, 1972, pp. 26-47
Marcin Wagner (Wydział Archeologii UW)
Naczynia zdobione ornamentem wężowym z Akrai, Sycylia
W 2015 i 2016 roku w Akrai zostały znalezione dwa fragmenty naczyń wykonanych ze szkła przezroczystego bezbarwnego i szkła bezbarwnego w żółtawym odcieniu, zdobione aplikowanymi nitkami szkła w tym samym kolorze, które na zewnętrznej stronie były dodatkowo nacinane. Tego typu aplikacja dała nazwę wyrobom szklanym, które określane są jako naczynia z ornamentem wężowym. Fragment ze szkła bezbarwnego jest pokryty jedynie wijącymi się nitkami szkła tworzącymi wrażenie ornamentu floralnego.
Znacznie ciekawszy jest drugi z nich z przedstawieniem kaczki, której ciało pokryte jest ornamentem sieciowym. Motyw kaczki na tego typu naczyniach szklanych znany jest przede wszystkim z zabytków z terenów Panonii. Właściwości szkła i jego barwa wskazują na warsztaty aleksandryjskie, w których tego typu wyroby były wydmuchiwane na przełomie II i III w. n.e.
Obydwa znaleziska z Akrai potwierdzają istnienie w tym czasie (II-III w. n.e.) kontaktów handlowych z Egiptem.