(1949 – 2022)

Przed chwilą zadzwoniła Krysia. Z wiadomością od Michała. Kazik Olsienkiewicz nie żyje. I jeszcze z prośbą:

– Napisz coś o Nim…

Ale, na Boga!, jak mam to zrobić?

Kazik był moim nieco starszym kolegą. Był z pokolenia studentów urodzonych na przełomie lat 40. i 50. XX wieku. Pokolenia ludzi piekielnie zdolnych, szukających sobie miejsca w bardzo przaśnej rzeczywistości PRL-u. Na początku lat 70. do intelektualnych obowiązków tej młodzieży należało m.in. słuchanie śp. radiowej Trójki, w tym cotygodniowego magazynu satyrycznego ITR (Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy). Wśród wielu fikcyjnych postaci tam występujących (skecze Marii Czubaszek) był niejaki Kazik/Kazio – nieco zagubiony w ówczesnych realiach inteligent. Podobno wszyscy studenci archeologii pradziejowej mówili wtedy do siebie per Kaziu. Po kilku latach koledzy wrócili do swoich imion. A przy Kaziku ta ksywa została na stałe. O tym, że Kazik ma tak naprawdę na imię Andrzej dowiedziałem się przypadkiem dopiero po kilku latach wspólnej pracy w Instytucie.

Nie mam pojęcia, jak Go opisać; jak napisać te wspomnienia? Z jednej strony wiem, że był jednym z najzdolniejszych z nich, był nieprawdopodobnym erudytą. Książki, czytanie to była Jego wielka pasja. Życie potoczyło się tak, że napisał niewiele; niewiele z tego co wiedział o numizmatyce (zwłaszcza średniowiecznej) przelał na papier. Był rogatą duszą o zabarwieniu romantycznym.

Przez wiele lat Kazik sam budował swoją legendę. Mawiał o sobie, że jest kamienicznikiem z Żyrardowa. Niewielką kamienicę odziedziczył po rodzinie, która zamieszkała jakiś czas po wojnie w Filadelfii. Bywał nawet w tej Filadelfii, ale mu się nie podobało. Zawsze wracał do Polski i hodował w Żyrardowie kolejnych lokatorów, gęś i stada bezdomnych kotów. Każdy kot miał imię; pamiętam jedno z nich – Skoczylas. Kot Skoczylas był w kazikowych opowieściach legendą.

Zapewne nieudane życie rodzinne skutkowało nieudanymi związkami uczuciowymi. Wiem, że zwłaszcza jedno rozstanie przeżywał bardzo długo i boleśnie.

Kazik był mistrzem anegdot. Tak Go większość znajomych – bliższych i dalszych – postrzegała.

Anegdota pierwsza, zasłyszana od Kazika. Lata 70., wykopaliska w Tykocinie. W ekipie był jeden z przyjaciół Kazika, który był wtedy profesjonalnym koszykarzem. Profesja wymaga poświęceń, czyli treningu. No więc Wojteczku to było tak, że po wykopie, po obiedzie, Witek musiał przebiec jakieś 10 kilometrów. Znalazłem, nad Narwią, taką budkę z piwem. Pięć kilometrów od bazy. On się przebierał i biegł. A ja za nim na rowerku, wiesz – takim składaku. Ledwo nadążałem. Stawialiśmy się przed budką. On wypijał jakiś soczek a ja piwo. Potem on biegiem a ja na tym składaku. I tak dzień w dzień. Po jakichś dwóch tygodniach usłyszałem taki dialog dwóch meneli spod tej budki: – Ty, ten co biega to pewnie jakiś sportowiec. Ale ten na rowerku? – Trener!

Druga anegdota, to opowieść o tym, jak Kazik wprowadzał mnie w życie zawodowe. Początek lat 80., siedziba Instytutu przy ul. Widok 10. W sekretariacie stała szafa pancerna (do tej pory nie wiem, co w niej przetrzymywano…). Na szafie stos jakichś papierzysk. Piękny majowy dzień, około 10-tej rano. Kazik już był (dojeżdżał z Żyrardowa; z ronda Aleje Jerozolimskie – Marszałkowska znał aktualne, cinkciarskie kursy walut) i trzymał w ręku grubą „harmonijkę” wydruku z tzw. drukarki igłowej. Przejrzał, po czym rzucił ten wydruk na wierzch papierzysk zalegających na szafie pancernej.

Zrobiłem wielkie oczy i zapytałem o co chodzi?

– Wojteczku, ja ci to zaraz wytłumaczę. Otóż to jest moja „teoria szafy”. To było pismo z Rektoratu w sprawie jakiejś kolejnej inwentaryzacji. Z doświadczenia wiem, że to nikomu niepotrzebne duperele. Więc wrzucam na szafę i czekam. Jeśli to coś naprawdę ważnego, to za pół roku będą poganiali. Ale w większości wypadków, wierz mi, nie będą!

Zasadne pytanie brzmi, jak Kazik był w stanie rozeznać się w tym stosie zakurzonych papierzysk? Moja odpowiedź: nie wiem!!!

Od początku lat 90. Kazik zajmował się układaniem list na praktyki studenckie (wykopaliska, powierzchniówki). Był perfekcyjną jednoosobową firmą, nie uznającą komputerów, ale dopuszczającą maszynę do pisania. Większość list układał na podstawie odręcznych notatek.

W siedzibie „na Żwirkach” miał taką małą kanciapę. Miejsca niewiele, poczesne miejsce zajmowało małe, zawalone stosami papierów biurko. Powiedzieć, że na tym biurku panował burdel, to jakby nic nie powiedzieć. Przychodzę ci ja tam kiedyś w sprawie studentki, która zgłosiła mi (jako wice od studentów), że zapisała się na jedne wykopaliska, ale chce to zmienić. Na inne wykopaliska.

Zaczynam wyłuszczać Kazikowi sprawę a On na to (sztuczka kuglarska!) sięga prawicą w ten stos papierzysk i wyciąga bez wahania dwie kartki. I mówi:

– Wiem Wojteczku. Zapisała się na te, ale chce pojechać na inne. Moim zdaniem to nic z niej nie będzie.

Do tej pory nie wiem, jak On to robił.

Kaziku, przyszedł czas pożegnania.

W tym pokręconym świecie uniwersyteckich zależności byłeś prawdziwym arystokratą. Potrafiłeś „odpalić” i jakiemuś profesorowi, którego znałeś jeszcze jako magistra, i jakiemuś koledze z roku, któremu „odbiła szajba wielkości”. Potrafiłeś, jak nikt inny, jednym słowem przekłuwać balony rozdętych ego. Tylko w stosunku do kolejnych roczników studentów miałeś cierpliwość i ciepło. Pewnie stąd ta jedyna w swoim rodzaju (jedna z dwóch) „Platynowa szpachelka”.

Jak mam, jak mamy Cię pożegnać?

Wiem, że na pewno bez zadęcia i nabzdyczenia. Może tymi słowami: Always look on the ligth side of life. Always look on the bright side of death.

Bo jak bym Ci napisał, że „z głębokim żalem żegnamy kolegę Andrzeja Olsienkiewicza”, to byś mi powiedział (słyszę Twój głos):

– Wojteczku, no chyba cię pogięło do reszty!

Niezależnie od tego gdzie teraz jesteś… Trzymaj się 🙂

Wojciech Wróblewski

ps.

Kazik dojeżdżał codziennie do Warszawy i codziennie wracał do Żyrardowa pociągiem. Z Warszawy-Śródmieście.

Kaziku i kto mi teraz powie na dowidzenia (między 13-tą a 14-tą):

– Wojteczku, muszę lecieć! Pociąg w peronie!!!

We are happy to announce the 5th workshop “Young Researchers in Archaeometry” that will be held at the online on 5-6 September 2022. Following our tradition, the meeting welcomes early career researchers (master, PhD, post-doc) with a focus on topics intersecting natural science, cultural heritage studies and archaeology.

As promoted in the previous editions, the aim of the workshop is to offer ECRs an interdisciplinary platform for mutual exchange and networking. We want to provide a relaxed atmosphere to promote the development and use of scientific techniques through presentations and discussions. The online format opens the workshop series for people from all over the world and with limited travel funds.
We welcome contributions involving natural sciences related to archaeometry including all types of objects and materials related with human activities with a specific emphasis on archaeological or anthropological topics. Researchers in the field of archaeology, art history, anthropology, biology, chemistry, conservation, cultural heritage, earth science, material science, medicine, physics are encouraged to propose an oral.

Because the interest in online tutorials last year was huge, we are happy to announce that we can provide pre-recorded tutorials this year! Provided by renowned experts, they tackle different topics and methods in the field.

250 word abstracts (in English) for presentations (15 min + 5 min discussion) can be submitted until July 3rd.

Registration without talk or presentation is open from mid of July until the workshop. Submission of an abstract will automatically register the presenting author.

The online participation for the workshop is FREE.

We are looking forward to welcoming you all at the YRA2022!

More information:

https://yrarchaeometry.weebly.com/