Puck – parcele mieszczańskie

Kierownik badań: dr Michał Starski
Miejsce badań: Puck – miasto lokacyjne, parcele przy ul. 1 Maja
Kraj: Polska
Instytucje uczestniczące w badaniach: Wydział Archeologii UW
Charakter stanowiska: miasto lokacyjne

Opis badań: Badania archeologiczne prowadzono w latach 2015–2015 oraz 2019–2022. Zaplanowano je jako prace szerokopłaszczyznowe, które doprowadziły do pełnego rozpoznania obszaru 30 na 30 m w obrębie działek miejskich po północnej stronie ul. 1 Maja w Pucku. W toku prac ustalono dzieje zagospodarowania terenu oraz kulturę materialną jego mieszkańców.

Podczas badań wyróżniono 7 faz chronologicznych użytkowania terenu. Najstarsza związana była z cmentarzem funkcjonującym w pierwszych stuleciach naszej ery. Kolejną stanowiły obiekty i nawarstwienia związane z istnieniem przedlokacyjnej wsi książęcej, datowanej od końca XII do początku XIV wieku. Następne pięć faz związane było z miastem lokacyjnym. Dwie starsze z nich, datowane od drugiej połowy XIV do końca XV wieku, potwierdziły użytkowanie tego obszaru jako pięciu parceli miejskich o szerokości około 6,5 m i długości 30 m. Oznacza to, że po lokacji miasta teren ten podzielono na węższe siedliska niż zakładano w przywileju lokacyjnym (13 na 30 m), albo szerokość ta była efektem podziału działek tuż po lokacji miasta. Zadokumentowano m.in. relikty zabudowy mieszkalnej zlokalizowanej od strony frontowej działek oraz zabudowę i urządzenia gospodarcze istniejące na zapleczu posesji. Ich tylne części zajmowały latryny oraz niewielki teren użytkowany najpewniej jako ogród lub obejście dla zwierząt. Z nawarstwień późnośredniowiecznych pozyskano ponad 35 tysięcy znalezisk ruchomych.

W czasach nowożytnych posesję podzielono na cztery siedliska i na każdym z nich znajdowała się zabudowa mieszkalna. Budynki wzniesiono na kamiennych fundamentach i w części frontowej były one podpiwniczone, ale ich naziemna konstrukcja była wykonana w murze pruskim. Na zapleczu jednej z posesji w XVII wieku zbudowano studnię o kamiennej cembrowinie. Eksploracja jej szybu o głębokości sześciu metrów przyniosła pozyskanie zbioru ponad 18000 znalezisk ruchomych datowanych od czwartej ćwierci XVII do drugiej połowy XVIII wieku. Ponadto z eksploracji piwnic oraz podwórzy pozyskano zbiór około 52000 znalezisk ruchomych datowanych od XVI do XX wieku. Opracowanie tej kolekcji pozwoli w dokładniejszy sposób prześledzić rozwój omawianej przestrzeni oraz określić warunki i poziom życia w Pucku nie tylko w późnym średniowieczu, ale i w czasach nowożytnych.