Kategoria: Aktualności

W dniu 7.11.2020 r. odeszła Zofia Sztetyłło – archeolog, wybitny naukowiec, dydaktyk, zasłużona działaczka akademicka. Specjalistka w dziedzinie greckiej ceramiki stemplowanej, autorka licznych publikacji naukowych.

Zofia Anna Sztetyłło urodziła się 9 stycznia 1932 r. w Pułtusku. W 1951 roku została studentką archeologii klasycznej na Uniwersytecie Warszawskim. Zaraz po ukończeniu studiów w 1955 r., jako magister archeologii śródziemnomorskiej podjęła pracę asystenta w kierowanej przez prof. Kazimierza Michałowskiego Katedrze Archeologii Klasycznej.

Na Uniwersytecie Warszawskim uzyskała stopnie naukowe doktora (1964) i doktora habilitowanego (1971). Promotorem rozprawy doktorskiej zatytułowanej Przedstawienia figuralne na stemplach amfor z polskich wykopalisk archeologicznych był prof. Kazimierz Michałowski. Tematem rozprawy habilitacyjnej była Rola Mirmekionu w życiu gospodarczym państwa bosforskiego w IV-I w. p.n.e.

Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymała w 1979 roku, a zwyczajnego – w roku 1987. Do przejścia na emeryturę w roku 1993 była pracownikiem Uniwersytetu Warszawskiego.

Była aktywnym archeologiem terenowym. Brała udział w wykopaliskach na Krymie (1957-1958) – w Myrmekionie i Kalos Limen. Od 1959 roku brała udział w badaniach w Syrii (Palmyra) i w Egipcie (Tell Atrib, Aleksandria), a w latach 1971-1997 była członkiem Polskiej Misji Archeologicznej w Nea Paphos (Cypr). W latach 1987-1996 uczestniczyła również w badaniach w Marina el-Alamein (Egipt).

Profesor Zofia Sztetyłło specjalizowała się w stemplowanej ceramice starożytnej Grecji, północnych wybrzeży Morza Czarnego i południowo-wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Zajmowała się przedstawieniami figuralnymi na stemplach, zagadnieniami związanymi z organizacją produkcji ceramiki stemplowanej, identyfikacją centrów i producentów amfor, analizą szlaków dystrybucji towarów i powiązań handlowych świata antycznego. Była prekursorką badań nad identyfikacją przedstawień rzeźbiarskich na stemplach, opracowywała stemple m.in. z polskich wykopalisk w Egipcie i na Cyprze, publikowała też prace poświęcone produkcji wina w starożytności, greckiej architekturze i rzeźbie, historii archeologii.

Jej pasją była dydaktyka. Prowadziła wykłady kursowe, monograficzne, seminaria oraz ćwiczenia dla studentów Katedry Archeologii Śródziemnomorskiej, Instytutu Archeologii UW,  Historii Sztuki UW, Uniwersytetu Łódzkiego, Akademii Teologii Katolickiej i Wyższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku. Była promotorką kilkudziesięciu prac magisterskich i kilku doktoratów. Jest autorką kilku skryptów dla studentów.

Jako aktywny naukowiec była także członkiem licznych gremiów, m.in. Prezydium Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk (1973-1989), Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1972-1976), Rady Wykonawczej Międzynarodowej Federacji Pracowników Nauki (1972-1978), Zespołu Dydaktyczno-Naukowego przy Ministrze Szkolnictwa Wyższego (1986-89). Była też członkiem Rad Naukowych: Instytutu Archeologii Śródziemnomorskiej UW i Zakładu Archeologii Śródziemnomorskiej PAN (1972-1993), Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN (1978-1985), Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW w Kairze (1981-2005). W latach 1976-1981 była zastępcą dyrektora Instytutu Archeologii UW, w latach 1981-1982 przewodniczącą Zespołu Koordynacyjnego Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej UW w Kairze, w latach 1982-1983 pełniła obowiązki kierownika Stacji.

W latach 70-tych XX w. aktywnie angażowała się w prace Związku Nauczycielstwa Polskiego, początkowo na szczeblu UW (przewodnicząca Rady Zakładowej ZNP), w następnych latach jako wiceprzewodnicząca Zarządu Głównego ZNP ds. Nauki.

Jest autorką i współautorką ponad 80 publikacji naukowych oraz haseł encyklopedycznych, w tym do The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, ed. R. Stillwell, Princeton 1976, a także do polskiego wydania Art Of the World (Sztuka świata, Warszawa 1990) i ponad 100 haseł dla polskiego wydania Encyclopedia of Ancient Art (Encyklopedia sztuki starożytnej, Warszawa 1998). Była redaktorem serii Studia i Materiały Archeologiczne (Wydawnictwa UW) oraz członkiem komitetu redakcyjnego czasopisma Meander poświęconego szeroko rozumianym zagadnieniom antyku.

Była wielokrotnie nagradzana za swą działalność naukową i dydaktyczną. Została nagrodzona Złotym Krzyżem Zasługi (1970 r.), Złotą Odznaką ZNP (1970 r.), Medalem 30-lecia Polski Ludowej (1974 r.), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1974 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1978 r.). W 1980 r. otrzymała tytuł honorowy Zasłużonego Nauczyciela Polski Ludowej. Za osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i w zakresie organizacji dydaktyki wielokrotnie otrzymała nagrody Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w latach: 1964, 1968, 1972, 1973, 1976, 1977, 1982, 1984.

Będzie nam Jej bardzo brakowało.