Pracownia Archeologii Podwodnej

adres:
00-927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, Szkoła Główna, pokój 3.18, tel. +48 22 55 22 818

kierownik pracowni:
dr hab. Bartosz Kontny, prof. ucz.

pracownicy:
mgr Artur Brzóska
mgr Magdalena Nowakowska
dr Michał Grabowski

współpracownicy:
dr Karolina Trusz

fot. Aleksander Kozłowski
Współpracownicy, stażyści, wolontariusze

Informacja na temat badań prowadzonych przez pracowników i współpracowników Pracowni Archeologii Podwodnej (PAP) Wydział Archeologii UW:

W zakładzie, obecnie w pracowni, od początku jego powstania w 2012 roku prowadzone są badania w dwóch kierunkach:

badania terenowe na różnych akwenach w Polsce i poza krajem. W dużej części członkowie Pracowni związani są z archeologią podwodną jezior i rzek Niżu Polskiego, gdzie prowadzą badania zarówno na stanowiskach-osiedlach nawodnych i prowadzą poszukiwania w nurtach rzek i toni jezior.

Badania terenowe w Kuwejcie prowadzi mgr Magdalena Nowakowska. Mgr Małgorzata Mileszczyk uczestniczyła w pracach podwodnych w Gwatemali, prowadziła także badania podwodne na rzece pod Iganiami oraz zajmuje się rozpoznaniem osiedli rusztowych wczesnej epoki żelaza na Warmii i Mazurach. Mgr Artur Brzóska prowadzi wraz z mgr Piotrem Prejsem badania na Ukrainie, na Wiśle w ramach dofinansowania NID oraz w jeziorach i rzekach Polski. Mgr Karolina Trusz uczestniczy od kilku lat w badaniach podwodnych w Turcji, prowadzi badania podwodne na Ukrainie i w Rumunii, oraz zajmuje się założeniami portowymi. Pracownicy PAP uczestniczą także w badaniach terenowych prowadzonych przez dr hab. Bartosza Kontnego prof. UW m. inn. na Bornholmie (Dania) i na stanowisku ofiarnym w jeziorze Lubanowskim w Polsce.

Drugi kierunek badań, to praca na materiale archeologicznym w depozytach muzealnych Hiszpanii prowadzony przez profesor Iwonę Modrzewską-Pianetti. Zajmuje się ona handlem antycznym i odtwarzaniem szlaków handlowych. Badania prowadzone były w ramach grantu NCN Badania nad kulturą materialną regionu Murcji, specjalnie Puerto de Mazarron są kontynuowane we współpracy z muzeami regionu.

Od 2014 Instytut Archeologii UW, obecnie Wydział, jest członkiem UNESCO UniTwin Network for Underwater Archaeology, który reprezentowany jest przez mgr M. Nowakowską i mgr K. Trusz.

Od powstania Zakładu współpracowali z ZAP i kierownikiem studenci Double Master z Uniwersytetu w Katanii, Sycylia. Wypromowanych zostało dotąd 14 magistrów archeologii z tytułem także dottore włoskim. Ich prace są publikowane w czasopiśmie Ad Rem afiliowanym przy ZAP obecnie PAP i kole naukowym Humanica kierowanym przez Iwonę Modrzewską-Pianetti. Z Pracownią współpracuje również koło naukowe Hispania, pod opieką piszącej. Dr hab. Prof. UW Bartosz Kontny jest opiekunem Koła Naukowego Archeologii Podwodnej przy WA UW.

Dr hab. Bartosz Kontny prof. UW prowadzi redakcję naukową “Archaeology: Just Add Water” “Światowit” Suppl. Series U, w której publikowane są teksty z zakresu badań podwodnych prezentowanych w ramach Forum Archeologii Podwodnej o zasięgu międzynarodowym, odbywającym się w Warszawie. Kolejne międzynarodowe forum planowane jest na 2021 r.

Współpracujący z ZAP dr hab. Radosław Karasiewicz-Szczypiorski organizował studia podyplomowe z zakresu archeologii podwodnej dla nurków, na których wykładowcami byli pracownicy ZAP. Od 2021 r. opiekunem studium podyplomowego jest mgr Magdalena Nowakowska. Szczegóły dotyczące studium podyplomowego dostępne są w zakładce Studia Podyplomowe – Archeologia Podwodna.

Na zajęciach angielskojęzycznych w IAUW, obecnie WA UW prowadziły i prowadzą zajęcia z archeologii podwodnej mgr M. Nowakowska, mgr M. Mileszczyk i do 2017 r. mgr Karolina Trusz. Od 2020 zajęcia angielskojęzyczne prowadzi także dr hab. prof. UW Bartosz Kontny.

W zajęciach muzealnych pomaga zakładowi mgr Karina Kowalska przyjmująca honorowo grupy studenckie na zajęcia w Muzeum Nurkowania w Warszawie przez nią prowadzonym.

Na WA UW zajęcia polskojęzyczne z zakresu archeologii podwodnej prowadzi dr hab. Bartosz Kontny prof. UW, profesor Iwona Modrzewska-Pianetti, mgr Magdalena Nowakowska oraz mgr Artur Brzóska.

To tylko w skrócie działalność pracowników PAP, która jest zdecentralizowana, ale za to bardzo różnorodna.

Iwona Modrzewska-Pianetti
24 lutego 2021

granty:
prof. Iwona Modrzewska-Pianetti
grant HARMONIA (2016-2019) Kontakty handlowe regionu Murcji (Hiszpania) ze światem śródziemnomorskim w starożytności na podstawie źródeł archeologicznych i historycznych (2015/18/M/HS3/00248).

mgr Artur Brzóska
„Wiślane zabytki Warszawy i okolic. Rozpoznanie podwodnych stanowisk archeologicznych w ramach badań AZP” – dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona zabytków archeologicznych – edycja 2019

mgr Małgorzata Mileszczyk
grant PRELUDIUM (w trakcie) Osada rusztowa na jeziorze Piłakno: Rybno, stan. I (woj. warmińsko-mazurskie). Nowe tropy w interpretacji fenomenu osadnictwa nawodnego (2018/29/N/HS3/02949), wykonawca mgr Magdalena Nowakowska.

grant „Doskonała Nauka” Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego DNK/SN/464684/202 Małgorzata Mileszczyk, Magdalena Nowakowska, Joanna Staniszewska, Magdalena Sugalska, the Explorers Club: “4th Warsaw Seminar on Underwater Archaeology”

World Wood Day Foundation Research Grant 2022/2023
Punta Prima Project (Formentera, Spain) From Trees to Ships: Timber, Cultural Interaction, and Climate in the Early Roman Empire (PI: Enrique Aragón Núñez, University of Almeria, Spain) – współkierująca projektem z ramienia UW

IDUB CRAC I.3.11 Rusztowa osada nawodna z wczesnej epoki żelaza. Bogaczewo, stan. II, Jezioro Boczne w świetle badań paleoekologicznych

IDUB IV.4.1 Badania paleoekologiczne mikroregionu Jeziora Bocznego (Kraina Wielkich Jezior Mazurskich) w odniesieniu do stanowiska Bogaczewo II

Badania wykopaliskowe:

dr hab. Bartosz Kontny, prof. UW
– od 2019 – badania na Bornholmie, Dania
– od 2014 – Jezioro Lubanowo – miejsce ofiarne

mgr Artur Brzóska
– od 2015 – Badania rzeki Wisły w Warszawie i okolicach we współpracy ze Stowarzyszeniem Archeologów Jutra – wraki i przeprawy mostowe
– od 2019 – Badania jezior Równiny Augustowskiej we współpracy z Muzeum Ziemi Augustowskiej i Stowarzyszeniem Archeologów Jutra – wraki Kanału Augustowskiego 

mgr Magdalena Nowakowska
– 2013 – kontynuacja, “Waterfront and Underwater Archaeology of Kuwait. Archeorisk on the Coastal Zone around Failaka Island, Kuwait”
– 2010 –  kontynuacja, Projekt „Wyspa”, Leginy stan. IX gm. Reszel, woj. warmińsko-mazurskie

inne:
mgr Magdalena Nowakowska:
1. Zajęcia dydaktyczne 2020/2021:
– Metodyka podwodnych badań archeologicznych – konwersatorium 30 g. semestr zimowy
– Protection of Underwater Cultural Heritage – z mgr Małgorzatą Mileszczyk,  konwersatorium 30 g., semestr letni, zajęcia dla studentów Archaeology i 4EU + European University Alliance
– Nóż w wodzie. Ochrona i popularyzacja podwodnego dziedzictwa archeologicznego – konwersatorium 30 g. semestr letni
2. Koordynator UNESCO Unitwin Network for Underwater Archaeology dla Uniwersytetu Warszawskiego wraz z mgr Karoliną Trusz
3. Koordynator studiów podyplomowych „Archeologia Podwodna” na Wydziale Archeologii UW
4. Członek zespołu doradczego do spraw kryzysu klimatyczno-ekologicznego pn. „Uniwersytet Warszawski dla klimatu”
5. Redaktor (wraz z mgr Małgorzatą Mileszczyk) konta pracowni na Facebook-u
6. Strona: underwaterexpedition.uw.edu.pl (red. głównie mgr M. Mileszczyk)

7. Zespół redakcyjny: Światowit, Suppl. Series U: Underwater Archaeology, Archaeology: Just Add Water”, vol. II oraz III
8. Komitet organizacyjny: 4th Warsaw Seminar on Underwater Archaeology
9. Członek CMAS Scientifical Committee – Underwater Cultural Heritage

Szela Andrzej

dr Andrzej Szela
dr Andrzej Szela
Katedra Archeologii Barbaricum i Prowincji Rzymskich

e-mail:
a.szela@uw.edu.pl

telefon:
+48 22 55 22 805

dyżury:
poniedziałek 11.00-13.00, pokój 3.05

zainteresowania naukowe:
– okres wpływów rzymskich i okres wędrówek ludów w północnej Europie

publikacje:

Brudnice stanowisko V. Nekropola kultury przeworskiej ze środka pustki osadniczej

Brudnice site V. A Przeworsk culture cemetery in the heart of a settlement void

Mam przyjemność przedstawić Państwu kolejną, już czwartą, książkę dotyczącą obszaru północnego Mazowsza w okresie pierwszych wieków naszej ery. Ma ona wymowny tytuł Brudnice stanowisko V. Nekropola ze środka pustki osadniczej/ Brudnice site V. A Przeworsk culture cemetery in the heart of a settlement void. Jest to dostępna w dwóch wersjach językowych monografia cmentarzyska położonego w sercu obszaru, który do niedawna uważany był przez archeologów za rejon pustki osadniczej. W świetle najnowszych badań, zakończonych zaledwie w 2019 roku okazuje się jednak, że rejon ten był zamieszkały zarówno przez przedstawicieli kultury przeworskiej, później wielbarskiej a następnie, po dłuższej przerwie także w okresie wędrówek ludów. Prezentowana monografia przedstawia pierwszą cześć cyklu opisującą najstarszy – przeworski horyzont. Jednak i on jest niezwykle ciekawy. Nie tylko z powodu wypełnienia naszej luki o osadnictwie sprzed dwóch tysięcy lat. W takcie badań zaobserwowano bowiem zupełnie nowy rodzaj obrządku pogrzebowego, który od nazwy stanowiska określony został pochówkiem typu Brudnice. Kolejnych ciekawych informacji o ówczesnych zwyczajach pogrzebowych dostarczają nam badania zawartości kwasów tłuszczowy i biomarkerów pobrane ze ścianek naczyń stanowiących wyposażenie grobowe. Z kolei wykonywane po raz pierwszy z obszaru Polski analizy zawartości strontu z kości ciałopalnych dostarczają nam nowych informacji o migracjach ówczesnych ludzi. Okazuje się bowiem, że choć archeologicznie ludność tą łączymy z szeroko rozumianą kulturą przeworską, to jednak tworzyli ją ludzie z różnych części Europy. Co niezwykle ważne spostrzeżenia te potwierdzają analizy zabytków metalowych, które powstawały w różnych zakładach metalurgicznych. Stawia to naszą wiedzę zarówno o północnym Mazowszu jak i całej kulturze przeworskiej w zupełnie nowym świetle.

link do pobrania książek:

Brudnice stanowisko V. Nekropola kultury przeworskiej ze środka pustki osadniczej

Brudnice site V. A Przeworsk culture cemetery in the heart of a settlement void

Publikację dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Brudnice stanowisko V.

Kuczbork-Osada. Nekropola z pogranicza starożytnych światów

Kuczbork-Osada. A cemetery on the borderland between ancient worlds

Mam przyjemność oddać do Państwa rąk kolejną książkę dotyczącą Pogranicza. Jej tytuł nawiązuje do dwóch poprzednich pozycji wydawanych jako suplementy Światowita: Pogranicze trzech światów. Kontakty kultur przeworskiej, wielbarskiej i bogaczewskiej w świetle materiałów z badań i poszukiwań archeologicznych (W. Nowakowski, A. Szela 2006) oraz Pogranicze trzech światów – Mazowsze u schyłku starożytności (A. Jarzec, W. Nowakowski, A. Szela 2016). Pozycje te zbierały opracowania różnych autorów, którzy pochylili się przede wszystkim nad nieopracowanymi materiałami wykopaliskowymi pozyskanymi przed wielu laty. Nie zabrakło wśród nich także artykułów o historii archeologii tej części Mazowsza, a także częściowych opracowań wyników najnowszych badań. Niniejsza publikacja jest kolejnym krokiem w przybliżaniu wiedzy o tym ciągle słabo rozpoznanym zakątku Mazowsza. Prezentuje bowiem wyniki badań wykopaliskowych pochodzących z silnie zniszczonego stanowiska nr 7 z miejscowości Kuczbork-Osada, pow. żuromiński, badanego wykopaliskowo w latach 2006–2008. Mimo niemal całkowitego zniszczenia, nekropola ta dostarcza niezwykle ważnych materiałów zmieniających naszą wiedzę o tej do niedawna zapomnianej części Mazowsza, w której wielu widziało jedynie pustkę osadniczą oddzielającą starożytne światy. Mam również nadzieję, że jest to pierwsza z wielu planowanych monografii stanowisk z północnego Mazowsza, które zmienią znany nam obraz przemian kulturowych i trwałości osadnictwa w tej części Polski.

Publikację dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

link do pobrania książek:

Kuczbork-Osada. Nekropola z pogranicza starożytnych światów

Kuczbork-Osada. A cemetery on the borderland between ancient worlds

Pogranicze trzech światów – Mazowsze u schyłku starożytności

A Borderland of Three Worlds – Masovia in the Late Antiquity

link do pobrania książki:

Pogranicze trzech światów – Mazowsze u schyłku starożytności 
A Borderland of Three Worlds – Masovia in the Late Antiquity

Pogranicze Trzech Światów – Kontakty kultur przeworskiej, wielbarskiej i bogaczewskiej w świetle materiałów z badań i poszukiwań archeologicznych

Zwischen den drei Welten. Kontakte der Przeworsk, Wielbark und Bogaczewo-Kultur im Lichte der Funde aus Ausgrabungen und archäologischen Entdeckungen

link do pobrania książki:

Pogranicze Trzech Światów – Kontakty kultur przeworskiej, wielbarskiej i bogaczewskiej w świetle materiałów z badań i poszukiwań archeologicznych

Unikatowy grób Książęcy z okresu wpływów rzymskich na północnym Mazowszu z miejscowości Zgliczyn Pobodzy, gm. Bieżuń

Zgliczyn Pobodzy Rocznik Konserwatorski 2019

wykopaliska:

Badania wykopaliskowe w Brudnicach

Badania wykopaliskowe w Zgliczynie Pobodzym:

   

https://www.youtube.com/watch?v=vC3BPvl6KGk&t=11s

informacje o wykopaliskach:

https://warszawa.onet.pl/mazowsze-grob-ksiazecy-sprzed-blisko-2-tys-lat/fex17sq

https://www.archeologia.uw.edu.pl/polnocne-mazowsze/

https://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,odkryli-bogaty-grob-sprzed-dwoch-tysiecy-lat-to-absolutny-unikat,282502.html?fbclid=IwAR1ogaOfDjyzX1DVRbXWv0hUzd1vq4UIUpSz3QA__mMaRa9AEUz7l0vSv-o

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C32402%2Cmazowieckie-archeolodzy-odkryli-grob-ksiazecy-sprzed-blisko-2-tys-lat.html

filmy z wykopalisk:

https://www.youtube.com/watch?v=3lOPWoIjzuk&t=12s

https://www.youtube.com/watch?v=AIsg09iP6QU&t=1s

https://www.youtube.com/watch?v=73EGpAvfUh8&t=1072s

https://www.youtube.com/watch?v=3lOPWoIjzuk

https://www.youtube.com/watch?v=WlUK0gBj5UY

https://www.youtube.com/watch?v=8SKwlKYn7z8

https://www.youtube.com/watch?v=2XslYvRX2K4

https://www.youtube.com/watch?v=yZ1BZcDG9lY

https://www.youtube.com/watch?v=ihufyWbcI0g

https://www.youtube.com/watch?v=_xu_WKo_J8U

https://www.youtube.com/watch?v=Se-9vUtJWXk