Czaszkowo – miejsce obrzędowe

Zabytki z Czaszkowa, fot. Miron Bogacki
Zabytki z Czaszkowa, fot. Miron Bogacki

Kierownik badań:
dr hab. Tomasz Nowakiewicz (IAUW), dr Aleksandra Rzeszotarska-Nowakiewicz (IAE PAN)
Miejsce badań: Czaszkowo  st. 1, gm. Piecki, pow. mrągowski, woj. warmińsko-mazurskie
Kraj: Polska
Instytucje uczestniczące w badaniach:
Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Charakter stanowiska: stanowisko bagienne
Opis badań:
Zlokalizowane nad dawnym jez. Nidajno stanowisko jest pierwszym w Polsce miejscem, w którym zarejestrowano ślady obrzędów realizowanych według germańskiego obyczaju, znanego z licznych bagien ofiarnych południowej Skandynawii (jak Illerup Ådal, Nydam, Thorsberg). Polegały one na topieniu w wodach bagnistego jeziora broni i różnorodnych i cennych elementów wyposażenia wojowników, przy czym przedmioty te były zazwyczaj uprzednio rytualnie niszczone.

Badania w Czaszkowie są metodycznym i logistycznym wyzwaniem, niemającym precedensu w polskiej archeologii. Jednak dostarczają one wyników również pozbawionych analogii. Podczas badań prowadzonych w osadach sedymentacyjnych dawnego jeziora zarejestrowano bardzo liczne fragmenty uzbrojenia (groty włóczni, duże noże bojowe, miecze, ostrogi a nawet kolczugi), wśród których wyraźną grupę stanowiły importy ze strefy prowincjonalno-rzymskiej. Towarzyszyły im bogato zdobione elementy pasa lub rzędu końskiego z wyobrażeniami zoomorficznymi (głównie z realistycznymi wizerunkami lwów) i większe okucia z wyobrażeniami gryfów, koziorożców i trudnych do zidentyfikowania hybryd. Listę niespotykanych znalezisk uzupełniają złote okucia miecza (zdobione złożonym motywem łączącym przedstawienia lwów, ptaków i delfinów), srebrno-złota figurka sępa i fragmenty szklanego pucharu.

Widoczne na zabytkach z Czaszkowa niespotykane nagromadzenie prestiżowych oznak władzy jest zjawiskiem unikatowym nie tylko w skali Mazur, ale wręcz całego kontynentu. Jednak wciąż nie są jasne przyczyny ich umieszczenia w mazurskim bagnie. Nie wiadomo także, czy swe rytuały sprawowali tu członkowie jakiejś germańskiej drużyny wracający do swej skandynawskiej ojczyzny znad granic rzymskiego świata, czy też byli to powracający z tego samego terenu bałtyjscy mieszkańcy Mazur, którzy przyswoili sobie prestiżowy rytuał wojowników od poznanych tam Germanów? Nie można też wykluczyć, że najcenniejsze znaleziska z Nidajna, znalazły się na Mazurach jako dyplomatyczny podarunek przekazany w późnej starożytności któremuś z tutejszych wodzów przez jednego z władców antycznego świata.

Czaszkowo

Lewartowski Kazimierz


prof. dr hab. Kazimierz Lewartowski
Katedra Archeologii Egejskiej i Włókiennictwa

e-mail:
k.lewartowski@uw.edu.pl

telefon:
+48 22 55 22 814

dyżury:
semestr zimowy 2022/2023
środa 13.00–14.30, pokój 3.14
czwartek 14.45–15.00, pokój 3.14

zainteresowania naukowe:
– kultury Grecji w epoce brązu
– tradycje kultur egejskich w kulturze Grecji klasycznej
– archeologia śmierci

bibliografia:
Kazimierz Lewartowski

Więckowski Wiesław

dr hab. Wiesław Więckowski
Katedra Archeologii Ameryk

e-mail:
w.c.wieckowski[at]uw.edu.pl

telefon:
+48 22 55 22 823

dyżury:
poniedziałek 11.30–13.00, pokój 3.23
lub
dyżur zdalny przez Google Meet po uprzednim kontakcie mailowym

zainteresowania naukowe:
– bioarcheologia
– archeologia funeralna
– tafonomia archeologiczna
– archeologia andyjska
– archeologia i bioarcheologia Izraela
– język hebrajski

zajęcia prowadzone w roku akad. 2022/2023:
w zakresie dydaktyki i badań naukowych współpracuję z Katedrą BioarcheologiiKatedrą Archeologii Epoki Kamienia

Archeologia i antropologia śmierci (OGUN) – zajęcia zakończone
Człowiek i środowisko (konwersatorium dla I roku) – z dr hab. Joanną Piątkowską-Małecką i dr. Michałem Przeździeckim – zajęcia zakończone
– Dzieje człowieka – kultura, biologia, środowisko (konwersatorium) – z dr. Michałem Przeździeckim – zajęcia zakończone
– Taphonomy of Human Remains (class, translatorium) – zajęcia zakończone
– Paleoantropologia – przedmiot będzie prowadzony w 2023/24
– Bioarchaeology – seminar (seminarium) – z prof. Arkadiuszem Sołtysiakiem
 Basic Human Osteology (laboratory) – zajęcia zakończone
– Paleoanthropology – the class will be given in 2023/24

bibliografia:
Academia.edu
ResearchGate
ORCID

granty:
Wykonawca w grancie NCN 2018/31/B/HS3/01655 Płeć, przestrzeń i czas w prekolumbijskiej świątyni zmarłych kierowanym przez Prof. Miłosza Giersza

Wykonawca w grancie NCN 2015/18/E/HS3/00106 Kobiety i ich rola w prekolumbijskim i wczesno kolonialnym Peru: studium przypadku imperialnego grobowca z Castillo de Huarmey kierowanym przez dr Patrycję Prządkę-Giersz

Kierownik w grancie NCN 2018/02/X/HS3/00850 Analiza pochówku przedstawiciela diaspory chińskiej na st. Castillo de Huarmey, Peru.

Kontny Bartosz

Bartosz Kontny

dr hab. Bartosz Kontny, prof. ucz.
Dziekan Wydziału Archeologii UW
Katedra Archeologii Barbaricum i Prowincji Rzymskich

e-mail:
bdkontny@uw.edu.pl

dyżury:
wtorek 11.15–13.15, gabinet dziekański (2.02)
czwartek 11.15–13.15, gabinet dziekański (2.02)

dyżur dla studentów:
wtorek 13.15–15.00, pokój 3.05

zainteresowania naukowe:
– archeologia okresu przedrzymskiego
– rzymskiego i wędrówek ludów w barbarzyńskiej Europie
– bronioznawstwo starożytne
– archeologia podwodna, dawne szkutnictwo

bibliografia:
Academia.edu
ResearchGate

Ciołek Renata

Renata Ciołek
dr hab. Renata Ciołek, prof. ucz.
Katedra Archeologii Klasycznej

e-mail:
renataciolek@uw.edu.pl

dyżury 
poniedziałek 11.15–12.15, pokój 118
poniedziałek 16.30–18.30, zdalnie: stały link, bez potrzeby umawiania: LINK

zainteresowania naukowe:
– numizmatyka antyczna
– archeologia Polski okresu wpływów rzymskich

bibliografia:
Renata Ciołek

inne:
PRZEBIEG REALIZACJI PROJEKTU The project  NCN Grant No. 2016/21/B/HS3/00021 “Monetary circulation in Moesia and Illyria. The case of the finds from Novae (Bulgaria) and Risan (Montenegro)”

 

Starski Michał

Michał Starski

dr Michał Starski
Prodziekan ds. studenckich
Katedra Archeologii Średniowiecza i Nowożytności

e-mail:
m.starski@uw.edu.pl

dyżury:
semestr 2022/2023
dydaktyczny
środa 11.15–12.00, pokój 0.36
czwartek 15.00–16.00, pokój 0.36
dziekański
poniedziałek 11.00–13.00, gabinet
środa 12.00–14.00, gabinet

zainteresowania naukowe:
– archeologia późnego średniowiecza i czasów nowożytnych
– ceramika
– Pomorze
– Prusy

bibliografia:
Michał Starski

Rzepka Sławomir

Sławomir Rzepka
 

dr hab. Sławomir Rzepka
Katedra Archeologii Egiptu i Nubii

e-mail:
s.rzepka@uw.edu.pl

dyżury:
wtorek 11.30–13.00, pokój 3.25
środa 13.00–14.00, pokój 3.25

zainteresowania naukowe:
archeologia osadnicza starożytnego Egiptu, egipska architektura obronna, graffiti, sztuka okresu Starego Państwa

bibliografia:
Polska Bibliografia Naukowa

inne:
Od 2007 – kierownik Polsko-Słowackiej Misji Archeologicznej w Tell el-Retaba. Od 2006 – współorganizator dorocznej konferencji Polacy nad Nilem.

Nowakiewicz Tomasz

Tomasz Nowakiewicz
dr hab. Tomasz Nowakiewicz
Katedra Archeologii Średniowiecza i Nowożytności

e-mail:
t.nowakiewicz@uw.edu.pl

telefon:
+48 22 55 22 821

dyżury:
czwartek 13.00–15.00, pokój 3.21
piątek 14.45–16.45, pokój 3.21

zainteresowania naukowe:
– archeologia wczesnego średniowiecza, a w szczególności: archeologia ziem bałtyjskich (ze szczególnym uwzględnieniem archeologii ziem pruskich we wczesnym średniowieczu oraz konfrontacji Bałtów ze światem zachodnim w dobie krucjat północnych)
– rozpoznanie i interpretacja stanowisk bagiennych (ze szczególnym uwzględnieniem problematyki dawnych depozytów kultowych)
– archeologia archiwalna i problematyka identyfikacji rozproszonych kolekcji archeologicznych
– różne aspekty tezauryzacji we wczesnym średniowieczu

bibliografia:
Tomasz Nowakiewicz